Sáng 2/7, Diễn đàn Giáo dục vì sự phát triển bền vững và công dân toàn cầu của UNESCO năm 2019 khai mạc tại Hà Nội. Phát biểu khai mạc Diễn đàn, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam Phùng Xuân Nhạ nhấn mạnh “Giáo dục chính là giải pháp, là con đường dẫn đến sự thay đổi để phát triển bền vững”.

Diễn đàn do UNESCO phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam và Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam tổ chức, với sự đồng hỗ trợ của Bộ Giáo dục, Văn hóa, Thể thao, Khoa học và Công nghệ (MEXT) của Nhật Bản thông qua Quỹ tín thác Nhật Bản UNESCO dành cho Chương trình Hành động toàn cầu Giáo dục vì Sự phát triển bền vững và Trung tâm Giáo dục vì Sự hiểu biết quốc tế châu Á - Thái bình dương (APCEIU).

Giáo dục trả lời các câu hỏi của tương lai

Phát biểu trước hơn 350 đại biểu là lãnh đạo, các nhà hoạch định chính sách, các chuyên gia, các nhà giáo dục và đại diện của các bên liên quan đến từ hơn 100 quốc gia trên thế giới tham dự Diễn đàn, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho biết, Diễn đàn này để thảo luận và tìm giải pháp thiết thực cho giáo dục vì một thế giới bền vững.

“Trong 50 năm qua, dân số thế giới đã tăng hơn gấp đôi. Vậy, làm thế nào để phát triển kinh tế xã hội có thể thỏa mãn nhu cầu của chúng ta mà không làm tổn hại đến các thế hệ tương lai? Đó là câu hỏi mà tất cả chúng ta cần phải trả lời” - Bộ trưởng nêu vấn đề.

Theo người đứng đầu ngành Giáo dục Việt Nam, hướng tới sự phát triển bền vững không thể đạt được chỉ bằng các thỏa thuận chính trị, giải pháp tài chính hoặc công nghệ. Những gì cần làm là thay đổi các giá trị và hành vi của cộng đồng, giúp họ lựa chọn một cách sống bền vững hơn.

“Giáo dục chính là giải pháp, là con đường dẫn đến sự thay đổi. Giáo dục để đảm bảo người dân biết đâu là lựa chọn đúng đắn, đồng thời giúp họ có thông tin và kỹ năng để làm theo lựa chọn đúng đắn đó” - Bộ trưởng nêu rõ.

Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho rằng, sau một thập kỷ giáo dục vì sự phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc từ năm 2005 đến 2014, những gì chúng ta đã làm được là đáng kể, tuy nhiên, nó vẫn chỉ là khởi đầu nhằm tiến tới các mục tiêu phát triển bền vững vào năm 2030 và tầm nhìn dài hơn.

Trong giai đoạn tiếp theo, mỗi học sinh cần phải được học về sự phát triển bền vững từ các giáo viên được đào tạo cơ bản, thông qua các các chương trình giáo dục và nguồn lực đầu tư phù hợp. “Tất nhiên, chúng ta không thể nhanh chóng đưa ra các giải pháp tối ưu. Nhưng việc đưa ra các cam kết và mục tiêu đúng đắn sẽ giúp chúng ta đi được đúng hướng” - Bộ trưởng nói.

Lấy ví dụ từ thực tế Việt Nam, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho biết, kể từ năm 2013, Việt Nam đang tiến hành cải cách giáo dục một cách căn bản và toàn diện. Một trong những cột mốc quan trọng là chương trình giáo dục phổ thông quốc gia được phê duyệt vào tháng 12 năm 2018.

Chương trình giáo dục phổ thông mới dựa trên phát triển phẩm chất và năng lực của người học hướng tới việc giúp cho học sinh có được những kỹ năng cần thiết cho thế kỷ 21.

“Mục tiêu của chúng tôi không chỉ là tích hợp phát triển bền vững vào giáo dục mà còn huy động giáo dục như một phương tiện thực hiện toàn diện cho tất cả các mục tiêu phát triển bền vững” - Bộ trưởng nhấn mạnh.

Người đứng đầu ngành Giáo dục cũng thừa nhận vẫn còn nhiều câu hỏi mà Việt Nam phải đối mặt trong việc triển khai chương trình này, như làm thế nào giáo dục tiếp cận và phục vụ tất cả mọi người, làm thế nào để cập nhật chương trình giảng dạy và các tiêu chuẩn để đáp ứng nhu cầu phát triển trong tương lai, làm thế nào để biến việc học tập thành một hành trình suốt đời, làm thế nào để hỗ trợ sáng tạo và đổi mới, làm thế nào để nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên…

“Trong diễn đàn này, những việc chúng ta đang làm trong giáo dục vì sự phát triển bền vững sẽ là một câu trả lời cho những vấn đề trên. Dựa trên hàng ngàn giờ kinh nghiệm trực tiếp triển khai, giải quyết các vấn đề thực tiễn trong giáo dục, chúng ta sẽ cùng nhau xác định các hành động cần thiết để biến các mục tiêu của phát triển bền vững thành hiện thực” -  Bộ trưởng nhấn mạnh.

Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ bày tỏ tin tưởng, Diễn đàn lần này sẽ là nơi chia sẻ nhiều kinh nghiệm và sáng kiến, mở ra những hiểu biết, cách tiếp cận mới và mở rộng các mối quan hệ giữa các bên.

Diễn đàn giải quyết những vấn đề thực tế của thế giới và Việt Nam

Thông tin tại cuộc họp báo trước Diễn đàn, ông Michael Croft, Trưởng đại diện Văn phòng UNESCO tại Việt Nam cho biết, UNESCO tổ chức diễn đàn lần này với sứ mệnh là cơ quan hoạt động, hỗ trợ nhiều chương trình giáo dục. Là cơ quan đang dẫn đầu trong thực hiện mục tiêu phát triển bền vững số 4, giáo dục vì sự phát triển bền vững, UNESCO đặt các mục tiêu là xây dựng và gắn giáo dục với các mục tiêu phát triển bền vững của đất nước.

Diễn đàn sẽ tập trung bàn thảo cách thức giáo dục giúp xây dựng xã hội bền vững, hòa bình. Theo ông Croft, giáo dục vì sự phát triển bền vững sẽ giúp chúng ta có những cách nhìn để làm sao chung sống hài hòa với hành tinh này còn giáo dục công dân toàn cầu là làm thế nào để chúng ta chung sống hài hòa với nhau.

Đánh giá việc lựa chọn Việt Nam để tổ chức Diễn đàn Giáo dục vì Sự Phát triển Bền vững và Công dân Toàn cầu năm 2019 có ý nghĩa quan trọng, ông Lê Anh Vinh, Phó Viện trưởng Viện khoa học giáo dục Việt Nam cho biết, từ góc độ cơ quan nghiên cứu của Bộ Giáo dục và Đào tạo, hy vọng các kết quả trao đổi chia sẻ kinh nghiệm tại diễn đàn sẽ đưa đến, đề xuất ra những mô hình giáo dục mới, những giải pháp để giáo dục là chìa khóa then chốt để có thể phát triển bền vững cho tương lai.

Theo Phó Viện trưởng Viện khoa học giáo dục Việt Nam, Diễn đàn sẽ đề cập đến các vấn đề không chỉ nằm ở quy mô quốc gia mà còn giải quyết cả vấn đề thực tế của Việt Nam, đó là vấn đề làm sao chuyển từ hệ thống giáo dục nặng về chuyển tải kiến thức, rèn luyện kỹ năng của học sinh thành nền giáo dục phát triển phẩm chất năng lực của học sinh chuẩn bị cho học sinh sự sẵn sàng tốt nhất trong bối cảnh phát triển của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4.

“Khi bàn về giáo dục vì sự phát triển bền vững không đơn giản là đưa các nội dung phát triển bền vững vào lớp học mà quan trọng hơn là làm sao để sử dụng giáo dục như chìa khóa, công cụ để giải quyết được một cách toàn diện nhất tất cả các mục tiêu của sự phát triển bền vững” - Ông Lê Anh Vinh nói.

Giáo viên và học sinh được nói lên nhu cầu của mình

Diễn đàn Giáo dục vì Sự Phát triển Bền vững và Công dân Toàn cầu của UNESCO năm 2019 có sự tham dự của hơn 350 đại biểu là lãnh đạo, các nhà hoạch định chính sách, các chuyên gia, các nhà giáo dục và các đại diện của các bên liên quan đến từ hơn 100 quốc gia trên thế giới, trong đó có các nước có nền giáo dục phát triển, đặc biệt là giáo dục vì sự phát triển bền vững và công dân toàn cầu như Nhật Bản, Hàn Quốc và một số nước khu vực châu Mỹ La-tinh. Diễn đàn lần này hưởng ứng chủ đề “Học tập và giảng dạy vì một xã hội hòa bình và bền vững: từ bậc giáo dục mầm non đến giáo dục tiểu học và trung học”.

Trong khuôn khổ của Diễn đàn sẽ diễn ra 7 phiên họp toàn thể; 4 phiên thảo luận nhóm. Các phiên họp toàn thể và thảo luận nhóm sẽ có tính tương tác cao nhằm tăng cường mối quan hệ đối tác và mở rộng các cơ hội kết nối mạng lưới xung quanh các vấn đề nêu trên, đồng thời thảo luận và thúc đẩy đối thoại cũng như chia sẻ thông tin và kiến thức thực tiễn.

Đại biểu tham gia Diễn đàn có cơ hội được chia sẻ những phương thức tiếp cận sáng tạo, có tính khả thi để giải quyết những tồn tại và khai thác triệt để tiềm năng từ ba phạm vi của lĩnh vực học tập nhằm đạt mục tiêu Chương trình Nghị sự 2030 về Phát triển Bền vững, cụ thể là Mục tiêu 4.7, có liên quan chặt chẽ tới Giáo dục vì Sự Phát triển Bền vững và Giáo dục Công dân Toàn cầu.

Diễn đàn cũng sẽ dành thời gian cho giáo viên và học sinh lên tiếng về nhu cầu của họ, xét về khía cạnh sư phạm hiệu quả cho ESD và GCED, sau đó sẽ là phiên đối thoại toàn thể về nhu cầu nào cần được cải thiện/thay đổi trong bối cảnh hệ thống giáo dục hiện nay.

Trung tâm Truyền thông Giáo dục