Điều dưỡng là ngành học đang được rất nhiều bạn trẻ Việt Nam và thế giới lựa chọn để theo đuổi. Tuy nhiên để có thể học tốt cũng như tìm được việc làm như mong muốn thì bạn phải thật sự yêu thích nó. Và để làm được điều đó, bạn chắc chắn phải hiểu rõ về ngành điều dưỡng trước khi quyết định lựa chọn.
Điều dưỡng là một bộ phận không thể thiếu trong hệ thống của một bệnh viện, trung tâm y tế. Tại các nước phát triển và đang phát triển, vai trò của điều dưỡng đã được nâng cao trong việc quản lý các cơ sở chăm sóc ban đầu, bệnh viện... Những năm gần đây, khi chất lượng cuộc sống ngày càng được nâng cao thì nhu cầu chăm sóc sức khỏe cũng được người dân quan tâm đáng kể. Cùng với việc mở rộng các cơ sở y tế phục vụ người dân, vấn đề nguồn nhân lực điều dưỡng cũng được đưa ra bàn thảo khi hiện nay số lượng lao động hoạt động trong ngành này đang thiếu hụt nghiêm trọng. Sự “khát” nhân lực điều dưỡng đang tạo cơ hội để các thí sinh lựa chọn ngành học này có thể tìm những vị trí việc làm tốt ngay khi tốt nghiệp.
Theo nguồn tin đăng tải trên trang Nikkei Asian Review, Chính phủ Nhật Bản đã nhất trí mời 10.000 điều dưỡng viên từ Việt Nam từ nay đến năm 2020 sang làm việc nhằm đối phó với tình trạng thiếu hụt nhân lực nghiêm trọng của ngành điều dưỡng nước này. Bước đầu, Nhật Bản dự kiến tiếp nhận 3.000 điều dưỡng viên trong vòng 1 năm, với sự hỗ trợ tài chính từ phía Tokyo cho hoạt động đào tạo ngôn ngữ, và sau đó mở rộng quy mô lên 10.000 điều dưỡng viên trong 2 năm. Bằng việc đặt ra mục tiêu về số lượng điều dưỡng viên, Chính phủ Nhật Bản hy vọng có thể đẩy nhanh công tác chuẩn bị. Thủ tướng Shinzo Abe đã chỉ đạo nội các bắt đầu tiến hành dàn xếp để tiếp nhận thêm các lao động nước ngoài đến Nhật Bản làm việc. Tokyo đang nỗ lực nhằm đặt ra những mục tiêu tương tự với Indonesia, Campuchia và Lào.
Nhật Bản và Việt Nam dự kiến sẽ ký kết một biên bản ghi nhớ ngay trong năm nay. Văn kiện này sẽ được coi là một phần của "Sáng kiến sức khỏe con người châu Á," một chương trình của chính phủ Nhật Bản nhằm cung cấp cho các xã hội đang già hóa ở châu Á những hiểu biết và kiến thức chuyên môn của Nhật Bản về điều dưỡng và phúc lợi xã hội. Nhật Bản đã bắt đầu tiếp nhận các lao động Việt Nam trong lĩnh vực điều dưỡng vào tháng 11/2017 trong khuôn khổ một chương trình huấn luyện thực tập sinh kỹ thuật mở rộng, mà qua đó các điều dưỡng viên cũng sẽ được cử tới Nhật Bản. Những lao động có thể nói được tiếng Nhật giao tiếp ở mức độ nhất định có thể được cấp quyền cư trú với thời hạn lên tới 5 năm. Chính phủ sẽ xây dựng một chương trình mới cho phép những người đã hoàn thành khóa huấn luyện về kỹ thuật có thể ở lại Nhật Bản thêm 5 năm nữa. Tuy vậy, số lao động có thể thực sự tận dụng được khóa học kỹ thuật này cho hoạt động điều dưỡng là rất ít ỏi, do những yêu cầu khắt khe về ngôn ngữ đòi hỏi phải gia tăng chi tiêu cho đào tạo. Những người tham gia chương trình sẽ phải về nước nếu kỹ năng giao tiếp bằng tiếng Nhật của họ không đạt trình độ nhất định trong năm đầu tiên, khiến cho việc tới Nhật Bản trở nên quá tốn kém. Theo chương trình mới, Nhật Bản sẽ trợ cấp chi phí đào tạo ngôn ngữ và làm việc với các công ty chuyên huấn luyện cho điều dưỡng viên cách giúp người già duy trì sự tự lực của họ. Những lao động này sẽ được trả cùng một mức lương với các lao động Nhật Bản. Ban đầu, Chính phủ Nhật Bản sẽ tiếp nhận 3.000 lao động thông qua 12 công ty Nhật Bản được chỉ định với tư cách thực tập sinh kỹ thuật. Chính phủ Việt Nam cũng sẽ cho phép 6 cơ quan cử lao động có tay nghề ra nước ngoài.
Các điều dưỡng viên từ nước ngoài hiện tới Nhật Bản làm việc thông qua các thỏa thuận đối tác kinh tế. Trong giai đoạn 2008 - 2017, đã có tổng cộng khoảng 3.500 điều dưỡng viên nước ngoài tới Nhật Bản. Việc bổ sung thêm 3.000 điều dưỡng viên sẽ tăng con số này lên gần gấp đôi.
Chính phủ Nhật Bản hiện đang dựa vào chương trình huấn luyện kỹ thuật để tiếp nhận lao động nước ngoài, do những giới hạn về ngân sách hạn chế việc tiếp nhận thêm lao động thông qua các thỏa thuận đối tác kinh tế.
Năm 2015, ngành điều dưỡng của Nhật Bản thiếu khoảng 40.000 lao động, theo thông tin từ Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản. Việc tiếp nhận thêm 10.000 lao động nữa sẽ chỉ thu hẹp khoảng trống này xuống mức hơn 30.000 lao động.
Trong tương lai, tình trạng thiếu hụt được dự kiến sẽ còn trầm trọng hơn, tăng vọt lên mức 790.000 lao động và năm 2035. Các kế hoạch xây dựng nhà điều dưỡng của chính phủ từ năm tài khóa 2015 đến năm tài khóa 2017 mới chỉ hoàn thành được 70%, với nguyên nhân chủ yếu là do thiếu nhân lực.
Trong bối cảnh cạnh tranh căng thẳng để có được nguồn lao động, Hàn Quốc cũng đã đặt ra hạn ngạch cho việc thu hút lao động nước ngoài. Mặc dù Nhật Bản đang tìm cách làm điều tương tự bằng việc đưa ra các mục tiêu về số lượng, song vẫn chưa rõ liệu nước này có thể gia tăng số lao động nước ngoài hay không, do một số đòi hỏi về cư trú, trong đó có trình độ ngôn ngữ.
Hiệp định Đối tác kinh tế Việt Nam - Nhật Bản (VJEPA) triển khai từ năm 2012 đến nay, Cục Quản lý lao động ngoài nước (Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội) đã phối hợp với phía Nhật Bản tuyển chọn được hàng trăm ứng viên tham gia vào nhiều khoá đào tạo tiếng Nhật. Đến nay nay đã có hàng trăm điều dưỡng, hộ lý đã được sang làm việc tại các cơ sở tiếp nhận của Nhật Bản. Chương trình dành riêng cho những người tốt nghiệp cao đẳng, đại học chuyên ngành điều dưỡng có nguyện vọng được sang làm việc tại Nhật Bản với tư cách là ứng viên điều dưỡng và hộ lý. Các ứng viên còn có cơ hội tham dự kỳ thi cấp Chứng chỉ quốc gia tại Nhật Bản và ở lại làm việc lâu dài. Những ứng viên được tuyển chọn sẽ được đào tạo tiếng Nhật miễn phí trong 12 tháng. Trong thời gian đào tạo, học viên sẽ được cung cấp miễn phí chỗ ở nội trú, bữa ăn và được hỗ trợ tiền sinh hoạt phí. Kết thúc khóa học, ứng viên sẽ tham gia kỳ thi chứng chỉ năng lực tiếng Nhật cấp độ N3. Những ứng viên đạt được cấp độ N3 kỳ thi năng lực tiếng Nhật sẽ được giới thiệu cho các bệnh viện và cơ sở chăm sóc sức khỏe của Nhật Bản.
Lương điều dưỡng tại Nhật Bản khoảng 130.000 - 140.000 yên/tháng (tương đương 28-30 triệu đồng/tháng), còn đối với hộ lý là 140.000-150.000 yên/tháng (tương đương 30-33 triệu đồng/tháng). Tuy nhiên, nếu thi đỗ chứng chỉ nghề và được ở lại Nhật Bản làm việc như một nhân viên chính thức thì mức lương có thể lên tới 270.000-300.000 yên/tháng (khoảng 55-60 triệu đồng/tháng).
Đánh giá kết quả các ứng viên sang Nhật Bản làm việc thời gian qua, ông Phạm Viết Hương, Phó Cục trưởng Cục Quản lý lao động ngoài nước cho biết: “Chất lượng của ứng viên điều dưỡng hộ lý Việt Nam đã được phía các cơ sở tiếp nhận của Nhật Bản đánh giá cao. Trong hai đợt thi chứng chỉ điều dưỡng quốc gia của Nhật Bản năm 2015 và 2016, tỷ lệ thi đỗ của ứng viên điều dưỡng Việt Nam đạt trên 40%, cao gấp nhiều lần so với tỷ lệ của Philippines, Indonesia. Trong 5 lần tuyển dụng, phía Nhật Bản cũng liên tục tăng chỉ tiêu tuyển dụng, từ năm 2012 là 150 người, năm 2013, 2014 là 180 người, năm 2015 là 210 người và đến năm nay là 240 người.”
Ông Momoi Ryusuke, Bí thư thứ nhất Đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam cho rằng các ứng viên điều dưỡng, hộ lý Việt Nam được đánh giá cao là do quá trình tuyển chọn, đào tạo tốt và cho biết thêm, mặc dù khóa 4 vừa qua tuyển chọn được 210 ứng viên đang được đào tạo tiếng Nhật nhưng nhu cầu tuyển dụng của các cơ sở tiếp nhận Nhật Bản là 760 người, cao gấp 3 lần so với số lượng ứng viên đang đào tạo. Phía Nhật Bản cũng hy vọng các ứng viên không chỉ thi đỗ chứng chỉ nghề quốc gia tại Nhật Bản mà sẽ ở đây làm việc lâu dài.
Cục Quản lý lao động ngoài nước là đầu mối duy nhất tiếp nhận hồ sơ đăng ký và triển khai chương trình cùng với phía Nhật Bản. Không có công ty xuất khẩu lao động hay bất kỳ cá nhân nào được cấp phép thực hiện chương trình này. Ứng viên cần tìm hiểu thêm thông tin có thể liên hệ trực tiếp với Cục Quản lý lao động ngoài nước theo số điện thoại 024.3936.6633 hoặc 024.3824.9517 (số máy lẻ 609, 612). Hồ sơ chương trình nộp trực tiếp với Cục Quản lý lao động ngoài nước hoặc qua đường bưu điện theo địa chỉ: số 41B, Lý Thái Tổ, Hoàn Kiếm, Hà Nội.
Cục Quản lý lao động ngoài nước sẽ thông báo danh sách những người đạt yêu cầu và không đạt yêu cầu dự tuyển trên trang thông tin điện tử của Cục Quản lý lao động ngoài nước (www.dolab.gov.vn, www.molisa.gov.vn, www.hotrolaodongngoainuoc.org ) và gửi danh sách này theo địa chỉ mà người đăng ký cung cấp../.
Quang Tuấn tổng hợp