Ngày
15/5/2016, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã thay mặt Bộ Chính trị ký ban hành Chỉ
thị số 05- CT/TW về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách
Hồ Chí Minh. PGS.TS Nguyễn Thị Phương Hoa, Vụ trưởng, Trưởng bộ phận Giúp việc
Chỉ thị 03 của Ban Tuyên giáo Trung ương đã có những trao đổi xung quanh những
điểm mới của Chỉ thị số 05-CT/TW.
PV: Xin đồng chí có thể cho biết những nội
dung cơ bản của Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị khóa XII (Chỉ thị 05) về đẩy
mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh?
PGS. TS Nguyễn
Thị Phương Hoa: Trước hết, mở đầu của Chỉ
thị 05, Bộ Chính trị khóa XII đã đánh giá lại một cách khái quát về kết quả, hạn
chế của việc thực hiện Chỉ thị số 03-CT/TW của Bộ Chính trị khoá XI về “Tiếp tục
đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” (Chỉ thị 03) trong
5 năm qua. Trong đó, khẳng định: Chỉ thị số 03
của Bộ Chính trị khoá XI đã đạt được kết quả bước đầu, góp phần quan trọng
vào việc thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của
Đảng và Nghị quyết Trung ương 4 khoá XI “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng
hiện nay”. Nói ngắn gọn như vậy, cũng có nghĩa là khẳng định những đóng góp
đáng khích lệ của Chỉ thị số 03 vào sự phát triển kinh tế - xã hội, chăm lo đời
sống cho nhân dân, quốc phòng, an ninh, đối ngoại, xây dựng Đảng, xây dựng hệ
thống chính trị. Theo kết quả điều tra dư luận xã hội do Ban Tuyên giáo Trung
ương thực hiện, việc thực hiện Chỉ thị 03 liên tục được đánh giá là một trong
ba hoạt động được quan tâm và đánh giá cao: năm 2012, kết quả thực hiện Chỉ thị
03 xếp thứ 3 với 60% người được hỏi đánh giá cao; năm 2013 không tổ chức đánh
giá, năm 2014, xếp thứ 2 với 63% người được hỏi đánh giá cao; năm 2015, xếp thứ
3 với 53% người được hỏi đánh giá cao.
Bên cạnh kết
quả đạt được, việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh còn có những
hạn chế, chưa trở thành việc làm thường xuyên, chưa thành ý thức tự giác của
không ít tổ chức đảng, cơ quan, địa phương, đơn vị và một bộ phận cán bộ, đảng
viên.
Hai là,
trong Chỉ thị 05, Bộ Chính trị nêu mục đích của việc tiếp tục đẩy mạnh học tập
và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong toàn Đảng, toàn
dân, toàn quân là nhằm: tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức và hành động
trong Đảng, hệ thống chính trị và nhân dân, đưa việc học tập và làm theo tư tưởng,
đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh thành công việc tự giác, thường xuyên của cấp uỷ,
tổ chức đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và tổ chức chính trị - xã
hội các cấp, của từng địa phương, cơ quan, đơn vị, trước hết là của người đứng
đầu, của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, đoàn viên, hội viên.
Bộ Chính trị
cũng đưa ra 2 yêu cầu của việc thực hiện Chỉ thị 05, nhằm:
Thứ nhất, tiếp
tục làm cho toàn Đảng, toàn dân, toàn quân nhận thức ngày càng sâu sắc hơn những
nội dung cơ bản và giá trị to lớn của tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí
Minh; làm cho tư tưởng, đạo đức, phong cách của Người thật sự trở thành nền tảng
tinh thần vững chắc của đời sống xã hội, xây dựng văn hoá, con người Việt Nam
đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững và bảo vệ vững chắc Tổ quốc, vì mục tiêu
dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
Thứ hai, đẩy
mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là một
nội dung quan trọng của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng; góp phần xây dựng Đảng
trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức, xây dựng đội
ngũ cán bộ, nhất là đội ngũ cán bộ cấp chiến lược đủ năng lực, phẩm chất, ngang
tầm nhiệm vụ; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối
sống và những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, đẩy mạnh
đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, quan liêu.
Ba là, trong
Chỉ thị 05, Bộ Chính trị xác định nội hàm của việc học tập và làm theo tư tưởng,
đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong thời gian tới. Đó là,
(1)Hệ thống
quan điểm, tư tưởng Hồ Chí Minh về: giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải
phóng xã hội và con người; về độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; về
kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại; về sức mạnh của nhân dân, về khối
đại đoàn kết toàn dân tộc; về quyền làm chủ của nhân dân, xây dựng Nhà nước của
dân, do dân, vì dân; về quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân, xây dựng lực lượng
vũ trang nhân dân; về xây dựng, phát triển kinh tế và văn hoá, không ngừng nâng
cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân; về đạo đức cách mạng; về chăm
lo, bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau; về xây dựng Đảng,...
(2) Các quan
điểm và tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh về: tuyệt đối trung thành, kiên định lý
tưởng cách mạng, đặt lợi ích của Đảng, của đất nước, dân tộc lên trên tất cả; hết
lòng, hết sức phục vụ Tổ quốc, phụng sự nhân dân, tận trung với nước, tận hiếu
với dân; hết lòng yêu thương đồng bào, đồng chí, yêu thương con người; cần, kiệm,
liêm chính, chí công vô tư, thật sự là công bộc của nhân dân, kiên quyết chống
chủ nghĩa cá nhân, cơ hội,...
(3) Phong
cách Hồ Chí Minh, phản ánh những giá trị cốt lõi trong tư tưởng, đạo đức của
Người và được thể hiện vô cùng sinh động, tự nhiên, độc đáo, có sức thu hút, cảm
hoá kỳ diệu trong hoạt động, ứng xử hằng ngày: phong cách tư duy độc lập, tự chủ,
sáng tạo, luôn gắn chặt lý luận với thực tiễn; phong cách làm việc dân chủ,
khoa học, kỹ lưỡng, cụ thể, tới nơi, tới chốn; phong cách ứng xử văn hoá, tinh
tế, đầy tính nhân văn, thấm đậm tinh thần yêu dân, trọng dân, vì dân; phong
cách nói đi đôi với làm, đi vào lòng người; nói và viết ngắn gọn, dễ hiểu, dễ
nhớ, dễ làm; phong cách sống thanh cao, trong sạch, giản dị; phong cách quần
chúng, dân chủ, tự mình nêu gương,...
Đồng thời,
Chỉ thị cũng yêu cầu tổ chức học tập, quán triệt và tuyên truyền các nội dung
chủ yếu về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong toàn Đảng, toàn dân
và toàn quân một cách sâu rộng, thường xuyên, liên tục và có hệ thống bằng nhiều
hình thức phong phú, sinh động.
Bốn là, về
phương pháp thực hiện, Chỉ thị nêu rõ, cần đưa việc học tập và làm theo tư tưởng,
đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh vào chương trình, kế hoạch hành động thực hiện
Nghị quyết Đại hội XII của Đảng, nghị quyết của cấp uỷ và nội dung sinh hoạt
thường xuyên của chi bộ, gắn với các cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu
nước, với việc thực hiện nhiệm vụ chính trị và giải quyết các vấn đề bức xúc, nổi
cộm ở từng địa phương, cơ quan, đơn vị; gắn với việc xây dựng và phát triển văn
hoá, con người Việt Nam, xây dựng hệ giá trị văn hoá và hệ giá trị chuẩn mực của
con người Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá và hội nhập
quốc tế.
Lấy kết quả
học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là một trong những
tiêu chuẩn đánh giá, bình xét, phân loại đảng viên, tổ chức đảng hằng năm.
Năm là, về
những phương châm trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện Chỉ thị được Bộ
Chính trị xác định: “trên trước, dưới sau”; “trong trước, ngoài sau”; “học đi
đôi với làm theo”, chú trọng việc làm theo bằng những hành động và việc làm cụ
thể.
Để thực hiện
những phương châm nêu trên, Chỉ thị yêu cầu: xây dựng, tổng kết và nhân rộng những
điển hình tiên tiến về làm theo tư tưởng, đạo đức và phong cách Hồ Chí Minh, kết
hợp giữa “xây” với “chống”. Đề cao trách nhiệm nêu gương tự giác học trước, làm
theo trước để nêu gương của người đứng đầu và cán bộ chủ chốt các cấp, của cán
bộ, đảng viên trong học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí
Minh. Tăng cường công tác kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện học tập và làm theo
tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, gắn với đánh giá, nhận xét cán bộ, đảng
viên, công chức, viên chức hằng năm và cả nhiệm kỳ. Tiếp tục xây dựng, hoàn thiện
chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp, đạo đức công vụ ở từng địa phương, cơ quan, đơn
vị với phương châm “sát chức năng, nhiệm vụ, ngắn gọn, dễ nhớ, dễ thực hiện và
đánh giá việc thực hiện”. Hoàn thiện chính sách, pháp luật liên quan đến đạo đức
công vụ.
Sáu là,
trong Chỉ thị, Bộ Chính trị dành riêng một nội dung để yêu cầu về công táo giáo
dục tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong hệ thống giáo dục quốc dân
và các học viện, trường chính trị, trường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ các cấp: Tiếp
tục chỉ đạo biên soạn chương trình, giáo trình về tư tưởng, đạo đức, phong cách
Hồ Chí Minh để giảng dạy trong hệ thống giáo dục quốc dân và các học viện, trường
chính trị, trường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ các cấp, bảo đảm phù hợp với từng cấp
học, bậc học và với yêu cầu giáo dục, đào tạo.
- Đối với học
sinh phổ thông, dạy nghề, trung học chuyên nghiệp, học tập về đạo đức, phong
cách Hồ Chí Minh gắn với giáo dục công dân, đạo đức nghề nghiệp.
- Đối với học
sinh đại học, cao đẳng, có các bài giảng, chuyên đề về tư tưởng Hồ Chí Minh.
- Đối với học
sinh đại học chuyên ngành lý luận chính trị, học viên trường chính trị, đoàn thể
và lực lượng vũ trang cần xây dựng hệ thống các bài giảng, chuyên đề học tập tư
tưởng Hồ Chí Minh.
Cuối cùng, về
công tác tổ chức thực hiện, Bộ Chính trị khóa XII xác định: việc học tập và làm
theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh do cấp uỷ các cấp, trực tiếp là
ban thường vụ cấp uỷ, đồng chí bí thư cấp uỷ chỉ đạo. Ban Bí thư Trung ương Đảng,
đồng chí Tổng Bí thư chỉ đạo việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong
cách Hồ Chí Minh trong toàn Đảng và xã hội.
Căn cứ Chỉ
thị của Bộ Chính trị, yêu cầu các tỉnh uỷ, thành uỷ, ban cán sự đảng, đảng
đoàn, đảng uỷ trực thuộc Trung ương lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức và hướng dẫn việc
thường xuyên học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh ở địa
phương, ngành, tổ chức, cơ quan, đơn vị mình.
Ban Tuyên
giáo Trung ương tiếp tục được giao là cơ quan giúp việc Bộ Chính trị, Ban Bí thư
Trung ương Đảng chỉ đạo tổ chức thực hiện Chỉ thị của Bộ Chính trị; ban tuyên
giáo cấp uỷ và cơ quan tuyên giáo các ngành, đoàn thể là cơ quan giúp việc cấp
uỷ và lãnh đạo các ngành, đoàn thể cùng cấp chỉ đạo tổ chức thực hiện Chỉ thị của
Bộ Chính trị.
Ban Tuyên
giáo Trung ương được giao chủ trì, phối hợp với các cơ quan nghiên cứu làm sâu
sắc thêm những nội dung cơ bản của tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; đồng
thời, xây dựng chương trình, hướng dẫn nội dung học tập, sinh hoạt định kỳ,
sinh hoạt chuyên đề của các cấp uỷ, tổ chức đảng, chính quyền, đoàn thể các cấp;
định hướng nội dung, chương trình giảng dạy về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ
Chí Minh trong hệ thống giáo dục quốc dân; xây dựng kế hoạch sơ kết, tổng kết hằng
năm và toàn khoá trình Ban Bí thư ban hành; chỉ đạo các cơ quan thông tin đại
chúng, đội ngũ báo cáo viên tuyên truyền về các điển hình tiên tiến, gương người
tốt, việc tốt, những cách làm sáng tạo trong học tập và làm theo tư tưởng, đạo
đức, phong cách Hồ Chí Minh, đồng thời uốn nắn những biểu hiện lệch lạc, những
cách làm hình thức, kém hiệu quả.
PV: Theo đồng chí, Chỉ thị 05 có những điểm
mới như thế nào so với Chỉ thị số 03 của Bộ Chính trị khóa XI về tiếp tục đẩy mạnh
việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh?
PGS. TS Nguyễn
Thị Phương Hoa: So với Chỉ thị 03 của Bộ Chính trị khóa XI, Chỉ thị 05 có một số
điểm mới như sau:
Thứ nhất,
trong Chỉ thị 05, Bộ Chính trị xác định: đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư
tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là một nội dung quan trọng của công tác
xây dựng, chỉnh đốn Đảng.
Suốt nhiệm kỳ
khóa XI, việc thực hiện Chỉ thị 03 được coi là giải pháp hàng đầu trong nhóm giải
pháp về công tác chính trị tư tưởng để thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 “Một số
vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”. Việc xác định “học tập và làm theo
tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là một nội dung quan trọng của công
tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng” đã nhấn mạnh hơn nữa về tầm quan trọng, vị trí,
vai trò của việc học Bác đối với công tác xây dựng Đảng một cách toàn diện, cả
về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức, chứ không chỉ giới hạn trong nhóm
giải pháp về chính trị tư tưởng.
Thứ hai,
trong Chỉ thị 05, Bộ Chính trị yêu cầu phải làm cho tư tưởng, đạo đức, phong
cách của Hồ Chí Minh thật sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của đời sống
xã hội, xây dựng văn hoá, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững
và bảo vệ vững chắc Tổ quốc, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng,
văn minh. Có nghĩa là, phải làm cho toàn Đảng, toàn dân, toàn quân nhận thức
ngày càng sâu sắc hơn những nội dung cơ bản và giá trị to lớn của tư tưởng, đạo
đức, phong cách Hồ Chí Minh, đồng thời, phải tiếp tục đầu tư nghiên cứu, phát
triển tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.
Thứ ba,
trong Chỉ thị 05, Bộ Chính trị nhấn rất mạnh vai trò của “người đứng đầu”. Ngay
khi xác định mục đích, yêu cầu, Chỉ thị đã nêu rõ: phải “xây dựng đội ngũ cán bộ,
nhất là đội ngũ cán bộ cấp chiến lược đủ năng lực, phẩm chất, ngang tầm nhiệm vụ”.
Trong số những phương châm thực hiện Chỉ thị, Bộ Chính trị nhấn mạnh: “trên trước,
dưới sau”; “trong trước, ngoài sau”, trong đó, rất quan trọng là phải đề cao
trách nhiệm nêu gương tự giác học trước, làm theo trước để nêu gương của người
đứng đầu và cán bộ chủ chốt các cấp, của cán bộ, đảng viên trong học tập và làm
theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Trong công tác tổ chức thực hiện
Chỉ thị, một lần nữa, Bộ Chính trị giao nhiệm vụ cho cấp uỷ các cấp, trực tiếp
là ban thường vụ cấp uỷ, đồng chí bí thư cấp uỷ chỉ đạo. Ban Bí thư Trung ương
Đảng, đồng chí Tổng Bí thư chỉ đạo việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức,
phong cách Hồ Chí Minh trong toàn Đảng và xã hội.
Thứ tư,
trong Chỉ thị 05, Bộ Chính trị yêu cầu gắn việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo
đức, phong cách Hồ Chí Minh với thực hiện Nghị quyết Trung ương số 33-NQ/TW về
“xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển
bền vững đất nước”. Trong đó, nhấn mạnh: gắn việc học tập và làm theo tư tưởng,
đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh với việc xây dựng và phát triển văn hoá, con
người Việt Nam, xây dựng hệ giá trị văn hoá và hệ giá trị chuẩn mực của con người
Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá và hội nhập quốc tế.
Thứ năm, Bộ
Chính trị lần này đặc biệt yêu cầu gắn việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức,
phong cách Hồ Chí Minh với thực hiện Nghị quyết Trung ương số 29-NQ/TW về “đổi
mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo”. Bộ Chính trị không chỉ dành riêng
một nội dung để yêu cầu về công táo giáo dục tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ
Chí Minh trong hệ thống giáo dục quốc dân và các học viện, trường chính trị,
trường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ các cấp, mà còn chỉ rõ từng nội dung cần đưa
vào chương trình để, bảo đảm phù hợp với từng cấp học, bậc học và với yêu cầu
giáo dục, đào tạo.
Thứ sáu, Bộ
Chính trị khóa XII yêu cầu rất cao về việc gắn “xây” với “chống”; tăng cường
công tác kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức,
phong cách Hồ Chí Minh, gắn với đánh giá, nhận xét cán bộ, đảng viên, công chức,
viên chức hằng năm và cả nhiệm kỳ; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng
chính trị, đạo đức, lối sống và những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”
trong nội bộ, đẩy mạnh đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, quan liêu.
Thứ bảy, Bộ
Chính trị rất quan tâm đến vấn đề xây dựng và thực hiện đạo đức công vụ: Chỉ thị
05 yêu cầu: tiếp tục xây dựng, hoàn thiện chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp, đạo đức
công vụ ở từng địa phương, cơ quan, đơn vị với phương châm “sát chức năng, nhiệm
vụ, ngắn gọn, dễ nhớ, dễ thực hiện và đánh giá việc thực hiện”. Hoàn thiện
chính sách, pháp luật liên quan đến đạo đức công vụ. Chúng ta đều biết, cơ quan
nhà nước, cơ quan tư pháp là nơi thường xuyên tiếp xúc với nhân dân, là nơi dễ
xảy ra quan liêu, tiêu cực, tham nhũng. Vấn đề xây dựng những chuẩn mực trong
thực thi công vụ, cũng như xác định trách nhiệm, nghĩa vụ, thẩm quyền của cán bộ,
công chức là vô cùng quan trọng và cấp bách.
Singapore,
Indonexia, Philipin và nhiều nước trên thế giới đã ban hành Luật đạo đức công vụ
(Philipin gọi là “Luật Hành vi ứng xử và tiêu chuẩn đạo đức cho công chức, viên
chức”) để quy định rõ các hành vi đạo đức mà công chức, viên chức cần thực hiện,
những hành vi trái tiêu chuẩn đạo đức bị nghiêm cấm và quy định rõ về chế tài,
cơ quan có trách nhiệm xử lý các vi phạm.
Hiện nay,
chúng ta có nhiều quy định về các hành vi được phép thực hiện và những hành vi
bị nghiêm cấm đối với cán bộ, công chức, viên chức trong Hiến pháp, trong một số
chỉ thị, nghị quyết, quy định của Đảng (Nghị quyết Trung ương 6(2), khóa VIII,
Nghị quyết Trung ương 4, khóa XI, Chỉ thị 06-CT/TW, khóa X, Chỉ thị 03-CT/TW,
khóa XI, các chỉ thị về phòng chống tham nhũng, lãng phí…), một số văn bản luật
(Luật công chức, viên chức (2008), Luật phòng chống tham nhũng, Luật Thực hành
tiết kiệm, chống lãng phí) và nhiều văn bản dưới luật, quy định, quy chế… Tuy
nhiên, vì chưa rõ chế tài và chưa rõ cơ quan chịu trách nhiệm xử lý các vi phạm,
nên hiệu quả thực thi chưa cao.
Thứ tám,
trong Chỉ thị 05 không giới hạn thời gian thực hiện, như trong các chỉ thị
06-CT/TW khóa X và Chỉ thị 03 khóa XI, trong đó, đều xác định việc thực hiện chỉ
thị để góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc nhiệm kỳ
khóa X và khóa XI. Lần này, Bộ Chính trị khóa XII đã ban hành một Chỉ thị rộng
hơn về nội hàm, cao hơn về yêu cầu và lâu dài hơn về thời gian.
PV: Có thể khẳng định, việc ban hành Chỉ thị
05 một lần nữa đã khẳng định việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong
cách Hồ Chí Minh là một nội dung quan trọng của công tác xây dựng và chỉnh đốn
Đảng. Đồng chí có thể chia sẻ nhiều hơn về nội dung này?
PGS. TS Nguyễn
Thị Phương Hoa: Vấn đề học tập và làm theo Bác trong Đảng và xã hội đã có quá
trình lịch sử liên tục, lâu dài. Tại Lễ truy điệu Người, trong Điếu văn Chủ tịch
Hồ Chí Minh do đồng chí Lê Duẩn đọc, khẳng định “suốt đời học tập đạo đức, tác
phong của Người, bồi dưỡng phẩm chất cách mạng, không sợ gian khổ, không sợ hy
sinh, rèn luyện mình thành những chiến sĩ trung thành với Đảng, với dân, xứng
đáng là đồng chí, là học trò của Hồ Chủ tịch”; và những năm sau đó, khẩu hiệu
“sống, chiến đấu, lao động và học tập theo gương Bác Hồ vĩ đại” với yêu cầu học
tập và làm theo gương Bác đã được toàn Đảng, toàn dân nêu cao thực hiện.
Ngày
27-3-2003, Ban Bí thư Trung ương Đảng khóa IX ban hành Chỉ thị số 23-CT/TW về
“đẩy mạnh nghiên cứu, tuyên truyền, giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh trong giai đoạn
mới”, có xác định mục đích: “Tạo ra phong trào rèn luyện phẩm chất đạo đức cách
mạng theo gương Bác Hồ vĩ đại, đẩy lùi sự suy thoái đạo đức, lối sống”. Năm
2005, Bộ Chính trị khóa IX đã quyết định làm điểm việc tổ chức Cuộc vận động “Học
tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Trên cơ sở kết quả việc làm điểm,
Bộ Chính trị khóa X ban hành Chỉ thị 06-CT/TW về tổ chức Cuộc vận động “Học tập
và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”.
Đại hội Đảng
lần thứ XI yêu cầu đưa việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên, lâu dài của cán bộ, đảng viên, của các
chi bộ, tổ chức đảng và các tầng lớp nhân dân. Thực hiện Nghị quyết Đại hội XI,
ngày 14-5-2011, Bộ Chính trị đã ban hành Chỉ thị 03 về “Tiếp tục đẩy mạnh học tập
và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Đại hội XII của Đảng khẳng định “tiếp
tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí
Minh; coi đó là công việc thường xuyên của các tổ chức Đảng, các cấp chính quyền,
các tổ chức chính trị - xã hội, địa phương, đơn vị gắn với chống suy thoái về
tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự
chuyển hóa” trong nội bộ”.
Như vậy, có
thể khẳng định, việc học tập và làm theo Bác xuất phát từ yêu cầu của sự nghiệp
cách mạng qua mỗi thời kỳ, là tình cảm thiêng liêng của cán bộ, đảng viên, nhân
dân ta đối với Bác Hồ kính yêu. Trong những năm tới đây, thực hiện Nghị quyết Đại
hội XII, đặc biệt là yêu cầu xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh về chính trị,
tư tưởng, tổ chức và đạo đức, việc đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức,
phong cách Hồ Chí Minh là một nhiệm vụ rất quan trọng, cần thiết.
Nghị quyết Đại
hội XII khẳng định: “Tiếp tục đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức,
phong cách Hồ Chí Minh; coi đó là công việc thường xuyên của các tổ chức Đảng,
các cấp chính quyền, các tổ chức chính trị - xã hội, địa phương, đơn vị gắn với
chống suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và những biểu hiện “tự
diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ”. Như vậy, mục đích, yêu cầu được xác
định cao hơn, phạm vi rộng hơn so với Chỉ thị 06-CT/TW và Chỉ thị 03. Trong đó,
có chống suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, nhất là về tư tưởng
chính trị, nhấn mạnh các biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.
Lần đầu tiên
trong Văn kiện Đại hội XII của Đảng khẳng định xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh
không chỉ về chính trị, tư tưởng, tổ chức, mà còn nhấn mạnh xây dựng Đảng về đạo
đức. Việc ban hành chỉ thị mới, đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức,
phong cách Hồ Chí Minh, là nhằm đáp ứng yêu cầu cao hơn về rèn luyện, tu dưỡng
đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong tình hình mới.
Đây cũng là
lần đầu tiên “phong cách Hồ Chí Minh” được nhấn mạnh chính thức trong văn kiện
Đại hội Đảng. Việc ban hành một Chỉ thị mới với tên gọi “Đẩy mạnh học tập và
làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, với một trong những trọng
tâm là học tập và làm theo phong cách, tác phong Hồ Chí Minh về: dân chủ, nêu
gương, quần chúng, khoa học, nói đi đôi với làm.., sẽ tạo động lực mới trong việc
đổi mới phong cách, tác phong công tác của đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là
người đứng đầu các cấp, các ngành.
PV: Trong Chỉ thị 05-CT/TW có nêu rõ: “Sau 5
năm thực hiện Chỉ thị số 03-CT/TW của Bộ Chính trị khoá XI về "Tiếp tục đẩy
mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh" đã đạt được kết quả
bước đầu, góp phần quan trọng vào việc thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội đại
biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng và Nghị quyết Trung ương 4 khoá XI "Một
số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay". Tuy nhiên, việc học tập và
làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh còn có những hạn chế, chưa trở thành việc
làm thường xuyên, chưa thành ý thức tự giác của không ít tổ chức đảng, cơ quan,
địa phương, đơn vị và một bộ phận cán bộ, đảng viên”.
Theo đồng
chí, trong quá trình quán triệt, triển khai Chỉ thị 05 cần phải chú trọng những
giải pháp như thế nào để khắc phục những hạn chế còn tồn tại như trên đã nêu?
PGS. TS Nguyễn
Thị Phương Hoa: Thực hiện Chỉ thị 05, Ban Bí thư Trung ương Đảng sẽ ban hành kế
hoạch tổ chức triển khai thực hiện Chỉ thị trong toàn Đảng, toàn dân. Bám sát nội
dung của Chỉ thị, có một số vấn đề các cấp, các ngành cần quan tâm chỉ đạo, tổ
chức thực hiện để phát huy những kết quả quan trọng đã đạt được và khắc phục những
hạn chế, yếu kém trong thực hiện Chỉ thị 03-CT/TW thời gian qua:
Một là, tiếp
tục nâng cao nhận thức về yêu cầu phải thường xuyên, tự giác học tập và làm
theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Các cấp ủy đảng tổ chức nghiên
cứu, quán triệt nghiêm túc Chỉ thị của Bộ Chính trị trong cán bộ, đảng viên,
nhân dân, nhằm thống nhất nhận thức thật sâu sắc, thật đầy đủ những nội dung cơ
bản, giá trị to lớn của tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh đối với sự
nghiệp cách mạng ở nước ta, đồng thời nhấn mạnh yêu cầu xây dựng kế hoạch và lộ
trình làm theo của tổ chức, cá nhân.
Hai là, tổ
chức học tập các chủ đề về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Tiếp tục
học tập, nhận thức sâu sắc thêm một số chủ đề/chuyên đề về tư tưởng, đạo đức,
phong cách Hồ Chí Minh đã ban hành trước[1], đồng thời chỉ đạo xây dựng chương
trình, nội dung, chuyên đề học tập trong toàn khóa và hằng năm, tập trung vào nội
dung tư tưởng Hồ Chí Minh, đạo đức, phong cách, tác phong Hồ Chí Minh về: dân
chủ, nêu gương, quần chúng, khoa học, nói đi đôi với làm.
Để nâng cao
chất lượng hiệu quả trong việc tổ chức học tập và làm theo trong nhiệm kỳ khóa
XII, hằng năm, vào dịp Sinh nhật Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5), Bộ Chính trị sẽ tổ
chức cho Ban Chấp hành Trung ương học một chủ đề về tư tưởng, đạo đức, phong
cách Hồ Chí Minh; đồng thời, xây dựng kế hoạch làm theo Bác, để cán bộ, đảng
viên, nhân dân học tập và noi theo.
Ba là, nêu
cao trách nhiệm gương mẫu, tự giác đi đầu của lãnh đạo chủ chốt, người đứng đầu
và của cán bộ, đảng viên. Chỉ thị mới của Bộ Chính trị nêu rõ yêu cầu cao đối với
mỗi cán bộ, đảng viên phải tự giác nêu gương, học tập và làm theo tư tưởng, đạo
đức, phong cách Hồ Chí Minh. Vì vậy, phải theo dõi, kiểm tra, đôn đốc việc thực
hiện gắn với đánh giá, nhận xét cán bộ hằng năm và cả nhiệm kỳ.
Bốn là, gắn
việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh với việc thực
hiện nhiệm vụ chính trị và thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI. Phải coi
nội dung học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là một nội
dung quan trọng trong chương trình, kế hoạch hành động thực hiện Nghị quyết Đại
hội XII của Đảng; thúc đẩy hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị, giải quyết dứt điểm
những vấn đề nổi cộm, bức xúc kéo dài, mà cán bộ, đảng viên, nhân dân quan tâm.
Năm là, tổ
chức học tập và xây dựng kế hoạch rèn luyện, tu dưỡng đạo đức của cán bộ, công
chức, viên chức. Các cơ quan nhà nước, cơ quan tư pháp là nơi thường xuyên tiếp
xúc với nhân dân, là nơi dễ xảy ra quan liêu, tiêu cực, tham nhũng. Phải nghiêm
túc tổ chức học tập và xây dựng kế hoạch rèn luyện, tu dưỡng đạo đức của cán bộ,
công chức, viên chức, nhất là người đứng đầu; tổ chức kiểm tra, giám sát thường
xuyên trong tổ chức thực hiện. Hoàn thiện chính sách, pháp luật liên quan đến đạo
đức công vụ.
Sáu là, thực
hiện phương châm “xây” đi đôi với “chống”. Trong Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị,
yêu cầu tăng cường công tác kiểm tra, giám sát. Các cấp ủy đảng, ủy ban kiểm
tra các cấp phải kiểm tra, giám sát thường xuyên. Khắc phục tình trạng đầu nhiệm
kỳ thì tập trung, gần cuối nhiệm kỳ xao nhãng, chững lại.
Tăng cường
chỉ đạo cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng đạt kết quả thực chất, để củng cố
niềm tin cán bộ, đảng viên, nhân dân, tạo điều kiện thuận lợi đẩy mạnh việc học
tập và làm theo Bác.
Bảy là, đẩy
mạnh tuyên truyền, giáo dục tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh và kết quả
việc học tập và làm theo Bác. Đưa nội dung giáo dục tư tưởng, đạo đức, phong
cách Hồ Chí Minh vào các chương trình đào tạo, bồi dưỡng cán bộ trong hệ thống
học viện, trường chính trị, trung tâm bồi dưỡng chính trị cả nước; vào chương
trình giảng dạy trong hệ thống giáo dục quốc dân; nâng cao nhận thức và vai trò
của gia đình, cha mẹ đối với giáo dục đạo đức, lối sống, nhân cách cho thanh,
thiếu niên, nhi đồng; xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện, trọng
tâm là xây dựng hệ giá trị văn hóa và hệ giá trị chuẩn mực của con người Việt
Nam thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập.
Tám là, đổi
mới, nâng cao hiệu quả lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện Chỉ thị. Xác định trách nhiệm lãnh đạo thực hiện Chỉ
thị là của các cấp ủy, tổ chức đảng, thường xuyên là Ban Thường vụ cấp ủy, trực
tiếp là đồng chí bí thư cấp ủy, thủ trưởng cơ quan, đơn vị. Ở Trung ương là Ban
Bí thư Trung ương Đảng, trực tiếp là đồng chí Tổng Bí thư.
Yêu cầu mới
không thành lập bộ phận giúp việc các cấp, giao nhiệm vụ giúp việc cấp ủy thực
hiện Chỉ thị của Bộ Chính trị cho ban tuyên giáo các cấp. Do đó, thời gian tới,
Ban Tuyên giáo Trung ương sẽ nghiên cứu để sớm có hướng dẫn về việc tổ chức triển
khai thực hiện Chỉ thị quan trọng này.
PV: Xin trân
trọng cám ơn đồng chí.
Thu Hằng (thực hiện)