Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo đối thoại trực tuyến với nhân dân: Nâng cao chất lượng đào tạo và hiệu quả quản lý giáo dục là nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách

  

Sáng ngày 07/3/2012, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phạm Vũ Luận đã có buổi đối thoại trực tuyến với nhân dân tại Cổng Thông tin điện tử Chính phủ. Trong gần 3 tiếng đồng hồ, hơn 30 câu hỏi đã được Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phạm Vũ Luận trực tiếp giải đáp, trao đổi về hàng loạt vấn đề: đổi mới và nâng cao hiệu quả quản lý giáo dục, đảm bảo và nâng cao chất lượng giáo dục đại học, nâng cao chất lượng giáo dục tòan diện bậc phổ thông, ưu tiên phát triển giáo dục vùng dân tộc và vùng khó khăn, chính sách phát triển đội ngũ giáo viên...

Đây là hoạt động nhằm thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng yêu cầu lãnh đạo các Bộ, ngành, địa phương tăng cường giao lưu trực tuyến, đối thoại trực tuyến trên Cổng Thông tin điện tử Chính phủ góp phần định hướng dư luận, tạo đồng thuận trong việc thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Cùng dự buổi tọa đàm có các đồng chí lãnh đạo các Cục, Vụ thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo. Cuộc đối thoại được truyền hình trên internet, truyền hình trực tiếp trên kênh VTC1- Đài Truyền hình kỹ thuật số VTC, phát thanh trực tiếp trên Hệ Thời sự Chính trị- Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV) để cung cấp thông tin tới các tầng lớp nhân dân trong nước, bà con Việt kiều, các tổ chức, doanh nghiệp trong và ngoài nước.

BTV: Thưa Bộ trưởng, chủ đề về đổi mới công tác giáo dục – đào tạo được khá nhiều người quan tâm và chúng tôi xin gửi tới Bộ trưởng một câu hỏi mang tính tổng hợp cho nhóm các câu hỏi này như sau:

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận: Trong năm 2012, Bộ đồng thời triển khai 2 khối công việc, một là tiếp tục đổi mới quản lý giáo dục đào tạo và hai là chuẩn bị kế hoạch  chiến lược cho giai đoạn sau 2012, 2015.

Về đổi mới quản lý giáo dục đào tạo, với khối phổ thổng và mầm non, tiếp tục tăng cường cơ sở vật chất, tiếp tục tăng cường số lượng, nâng cao chất lượng, đạt chuẩn và trên chuẩn với giáo viên, tiếp tục giảm tải chương trình phổ thông. Tập trung triển khai phổ cập mầm non 5 tuổi, chú ý vùng sâu, vùng xa, cac đối tượng cần quan tâm.

Với giáo dục đại học, tiếp tục phân cấp quản lý nhà nước, tăng cường thanh kiểm tra và xử lý các cơ sở vi phạm. Hiện chúng tôi đã cho triển khai đợt thanh kiểm tra mới với 80 trường.

Ba là tiếp tục tăng cường quản lý NN với các cơ sở có liên kết với nước ngoài, cơ sở giáo dục nước ngoài tại Việt Nam.

Về chiến lược dài hạn, chúng tôi hoàn tất chiến lược phát triển giáo dục đào tạo đến 2020, trình Thủ tướng Chính phủ cho ý kiến và sẽ bàn trong hội nghị của Ủy ban Quốc gia về giáo dục và phát triển nhân lực trong tuần này. Cùng với cơ quan của Quốc hội hoàn thiện Dự thảo Luật giáo dục đại học.

Chúng tôi đang cùng Ban Tuyên giáo Trung ương và các cơ quan khác chuẩn bị đề án dổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo chuẩn bị cho Hội nghị Trung ương 6. Trong đó, triển khai đề án đổi mới chương trình sách giáo khoa sau năm 2015.

Như vậy, đều  nổi lên yếu tố con người, thầy cô giáo và học sinh, sinh viên là đối tượng trung tâm.

- Soát xét lại toàn bộ chương trình để cắt giảm bộ môn và số tiết học, chứ không thể chỉ giảm tải như hiện nay. Tăng cường chủ đề & nội dung và thời lượng cho một số bộ môn nhằm mở rộng phạm vi cung ứng kiến thức và nâng cao hiệu năng GD :

- Bỏ bộ môn Công nghệ vì có nhiều trùng lặp với Lý – Hoá – Sinh

- Bỏ việc Dạy nghề phổ thông hiện chiếm 3 tiết/tuần vì hầu hết các trường THPT không có xưởng trường – Một số nghề không thể triển khai vì không có GV chuyên trách – Một số nghề trùng lặp với phần thực hành của các bộ môn Lý – Hoá – Sinh. Việc dạy nghề không chuyên nghiệp hoàn toàn không có giá trị đào tạo.

- Tăng tiết cho bộ môn Sử - Địa – Công dân, đồng thời tăng cường thiết bị nghe nhìn để làm tăng sự thu hút của bộ môn đốivới HS.

- Giảm tiết lý thuyết, tăng tiết thực hành cho bộ môn Lý – Hoá – Sinh

- Thay đổi cấu trúc bộ môn ngoại ngữ trong đó chuyển trọng tâm hoạt động dạy và học qua phục vụ nhu cầu giao tiếp hơn là đi sâu vào lĩnh vực hàn lâm ngôn ngữ học.

- Lồng ghép các chủ đề trò chơi dân gian và sinh hoạt dân giã vào bộ môn thể dục.

- Chuyển sinh hoạt ngoài giờ lên lớp thành sinh hoạt học đường có tính chính quy hơn.

- Thay đổi chế độ đãi ngộ cho GV dạy bộ môn KHXH bằng cách nhân thêm hệ số lương, hoặc nhân tiết với hệ số từ 1,2 đến 1,5

- Cải cách các thủ tục hành chính để giảm bớt hội họp và giảm số lượng các loại hồ sơ sổ sách cần có ở GV.

- Tổ chức và vận động GV thay đổi phương pháp giảng dạy một cách thực chất. PPGD không phải là cái áo cởi ra – mặc vào, thay đổi PPGD là từ bỏ tập quán làm việc – soạn giảng hiện hành đã lạc hậu. Thay đổi PPGD có nghĩa là phải làm mới người thầy về cả Tâm lý sư phạm – Phong cách sư phạm – Nội dung sư phạm.

 Xin được biết ý kiến của Bộ trưởng, chúc Bộ trưởng mạnh khoẻ và tiếp tục có nhiều cống hiến cho đất nước.

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận: Đối với các ý kiến của ông Tạ Quang Sum đều rất có ý nghĩa, vì có những việc chúng tôi giải quyết ngay trong 2012, có nhiều việc mà bác nêu lên ở đây đã được các tiểu ban của chúng tôi thảo luận trao đổi trong quá trình chuẩn bị cho kết hoạch đổi mới giáo dục phổ thông sau 2015.

Rất cảm ơn bác về trao đổi của bác, chúng tôi sẽ có suy nghĩ, trao đổi tiếp về vấn đề này.

Ông Trần Thái Bình, Hội Khoa học lịch sử Việt Nam: Hiện nay số trường đại học được thành lập nhiều trong khi Bộ chưa đủ nhân lực để kiểm định chất lượng. Việc “thả  nổi” cho các trường tự chủ toàn diện về  tài chính cũng như công tác nhân sự, chuyên  môn có phải là một biện pháp thỏa đáng không? Ông có biện pháp nào để tái cơ cấu mạng lưới các trường đại học trên toàn quốc? 

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận: Câu hỏi này liên quan đến nhiều mảng vấn đề khác nhau. Trước hết nói về việc lập trường và tự chủ. Khác với phổ thông, các trường giảng dạy theo kế hoạch và chương trình thống nhất, các trường ĐH, CĐ đào tạo các ngành nghề khác nhau, nên có sự tự chủ cao hơn.

Đảm bảo quyền tự chủ tương xứng với năng lực là điều Bộ đang quan tâm. Hiện, với các trường số lượng thầy cô còn ít, năng lực hạn chế, các trường không được tự thẩm định chương trình giảng dạy, mà phải mang tới các trường có đội ngũ cán bộ tốt, bề dày kinh nghiệm tốt do chúng tôi chỉ định, các trường này sẽ hướng dẫn… Toàn bộ việc mở ngành tại các trường này Bộ vẫn quyết định. Các trường lớn tự xem xét, chúng tôi sẽ thẩm định.

Còn về kiểm định, đây là công việc quan trọng để đảm bảo chất lượng nguồn nhân lực, để các trường hoạt động tốt. Chúng tôi đã có các văn bản yêu cầu các trường tự đánh giá, tự chịu tách nhiệm. Cục khảo thí và kiểm định chất lượng cũng đã ban hành các văn bản nhưng chưa đủ, sắp tới sẽ tiếp tục hoàn thiện. Chúng tôi cũng cử cán bộ đi học nước ngoài về lĩnh vực này. Dự án Luật Giáo dục đại học có nội dung đưa kiểm định chất lượng giáo dục trở thành yêu cầu bắt buộc với các trường đại học.

BTV: Nhân đây xin hỏi quan điểm của Bộ trưởng về những sự việc có thể nói là khó tưởng tượng trong một môi trường sư phạm- đang diễn ra tại Đại học Hùng Vương – TP. HCM? Bộ sẽ có những chủ trương gì để một mặt vẫn thực hiện xã hội hóa được giáo dục, một mặt đảm bảo chất lượng đào tạo tại các mô hình liên kết này?

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận: Đây là trường hợp cá biệt, đáng tiếc. Cuối giờ chiều qua, 6/3, Bộ đã có văn bản dừng tuyển sinh 2012 của ĐH này và các cơ quan chức năng của TPHCM đang xử lý việc này theo quy định của pháp luật.

Anh Thanh Tùng ở 47, Quán Thánh, Quận Ba Đình – Hà Nội hỏi: Hiện nay các ngành nông-lâm-ngư nghiệp và sư phạm đang kém hấp dẫn hơn rất nhiều so với các ngành tài chính và ngân hàng. Do vậy, Bộ GDDT có giải pháp gì để cải thiện tình trạng này, dự kiến sẽ thậm chí trầm trọng hơn trong một vài năm tới? Cho đến nay, Bộ GDDT có con số cụ thể nào về tình trạng mất cân đối này không? 

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận: Về mất cân đối trong ngành nghề đào tạo, đây là một thực tế khi chúng ta chuyển sang cơ chế thị trường định hướng XHCN, giữa đào tạo và phân công sau khi đào tạo không gắn với nhau, gây khó khăn cho xây dựng kế hoạch đào tạo cũng như kế hoạch sử dụng nguồn nhân lực sau đào tạo của các cơ sở sản xuất kinh doanh.

Về câu hỏi của anh Thanh Tùng, đối với chính sách, bao gồm 2 loại. Cụ thể đối với ngành nông lâm ngư nghiệp và sư phạm, với giáo viên, chúng tôi có phụ cấp thâm niên đối với các giáo viên giảng dạy trong các cơ sở giáo dục đào tạo, có phụ cấp đứng lớp, đối với tiểu học 25%, trung học 30%, đại học cao đẳng 25%, giáo viên Mác-Lê nin là 45%... Đối với giáo viên hoạt động ở vùng sâu, xa, dân tộc đặc biệt khó khăn, có phụ cấp thu hút cao nhất lên tới 70%. Các giáo viên giảng dạy trường chuyên biệt cũng có phụ cấp để thu hút người lao động có trình độ chuyên môn vào làm việc trong ngành giáo dục

Đối với học sinh sư phạm, được miễn học phí. Đối với các ngành nông lâm ngư nghiệp, chúng tôi có chính sách khuyến khích học sinh giỏi quốc gia, quốc tế được miễn thi đại học vào học những ngành gần với môn học mà các cháu đoạt giải.

Trong những ngành đó, có nhiều ngành liên quan trực tiếp hoặc gần với nông lâm ngư nghiệp, sư phạm cũng như các ngành khoa học cơ bản cũng như những ngành mà đất nước chúng ta cần.

Học phí khối các trường và các ngành đào tạo về nông lâm ngư nghiệp hiện nay được chỉ đạo xây dựng với mức thấp nhất trong tất cả các ngành học. Trong chính sách tới đây, như tôi nói là đổi mới căn bản toàn diện giáo dục đào tạo, sẽ tiếp tục ban hành theo thẩm quyền của Bộ các chính sách ưu tiên, và chúng tôi sẽ chủ động đề xuất với các bộ, ngành và Chính phủ về các chính sách cả về tài chính, tổ chức tuyển dụng và các điều kiện làm việc để thu hút, cân đối lại nguồn này.

Xin nói thêm, theo chỉ đạo của Thủ tướng, các Bộ, ngành và địa phương trong đó có Bộ Giáo dục và Đào tạo đã xây dựng quy hoạch phát triển nhân lực của mình. Bộ GD-ĐT theo chỉ đạo của Thủ tướng và Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân đang phối kết hợp với các Bộ, ngành địa phương để tổng hợp quy hoạch nguồn nhân lực. Trên cơ sở đó gắn việc đào tạo của các cơ sở giáo dục với nhu cầu của nền kinh tế, của xã hội về nguồn nhân lực. Chúng tôi sẽ thông báo thường xuyên về vấn đề này trên các phương tiện thông tin đại chúng để nhân dân, các cháu học sinh, sinh viên có điều kiện tham khảo, lựa chọn.

Nguyễn Thị Hà, tỉnh Vĩnh Long: Xin Bộ trưởng cho biết, trong năm 2012 này, việc tổ chức thi và tuyển sinh Đại học, Cao đẳng có gì thay đổi so với trước ? Hiện nay việc tổ chức thi Đại học và Cao đẳng được tổ chức thành 2 đợt thi khác nhau, vậy có thể gộp làm một đợt cho đỡ tốn kém và tạo thuận lợi cho thí sinh được hay không ? (Vì như vậy nếu thí sinh thi trượt Đại học, nhưng đủ điểm vào Cao đẳng, nếu có nguyện vọng sẽ được vào học Cao đẳng)

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận: Về thay đổi kỳ thi 2012, các bạn nên tham khảo trên trang web của Bộ. Tôi xin nói khái quát: về cơ bản, kỳ thi sẽ giữ ổn định như năm 2011, chỉ có một số thay đổi chi tiết nhằm tạo thuận lợi hơn cho thí sinh và người nhà. Ví dụ, về khối thi, mở thêm khối A1 là Toán, Lý, Anh văn, nhưng với các trường năm trước dã tuyển sinh khối A thì nay phải tuyển cả A và A1 để tránh bất ngờ cho thí sinh.

Một thay đổi khác là mở rộng cụm thi Vinh và Hải Phòng, các thí sinh ở lân cận Hải Phòng và Nghệ An có thể về đây để thi.

Về câu hỏi của bạn, xin trả lời là: Thí sinh số lượng rất lớn, nếu tập trung thi một đợt thì không đủ thầy cô, cơ sở phòng thi, các phương tiện liên lạc, ăn uống nghỉ ngơi… Việc phục vụ kỳ thi sẽ rất căng thẳng. Do đó, không thể tổ chức thành 1 đợt thi mà phải tổ chức thành 2 để vừa phù hợp khả năng của các cơ sở giáo dục, vừa phù hợp hạ tầng phục vụ.

Vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học Bùi Anh Tuấn: Tôi xin nói thêm một chút về kỳ thi năm nay. Như Bộ trưởng nói, chủ trương chung là giữ ổn định, chỉ thay đổi về kỹ thuật. Chúng tôi mở rộng cụm thi, khối thi A1. Tuy nhiên, xin lưu ý là các trường đã thi khối A năm ngoái năm nay vẫn phải thi khối A. Ngoài ra, có một số điểm  khác nữa.

 

Tuấn Đỗ Văn (dovantuan0808@...com Xin Bộ trưởng có thể nói rõ hơn về cơ chế tuyển thẳng ĐH những học sinh giỏi quốc gia ạ? có phải trường ĐH nào cũng tuyển thẳng học sinh đạt giải 3 trở lên không? thủ tục xét tuyển thẳng  làm thế nào và thời điểm nộp là bao giờ?  ) và một số sinh viên khác hỏi:

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận: Trước hết, xin chúc mừng cháu đã đạt giải. Với Quyết định hiện nay của Bộ, với các cháu đạt từ giải 3 trở lên đối với các kỳ thi học sinh giỏi quốc gia, được tuyển thẳng đối với các ngành học liên quan đến môn học đã đạt giải.

Đối với môn hóa của cháu, cháu có thể vào những ngành: sư phạm hóa, các ngành hóa học, khoa học môi trường, kỹ thuật hóa học, công nghệ thực phẩm hoặc dược.

Bộ Giáo dục và Đào tạo đã khôi phục lại việc tuyển thẳng đại học đối với các cháu đạt từ giải 3 trở lên ở các kỳ thi học sinh giỏi quốc gia, quốc tế. Các cháu được học những ngành liên quan trực tiếp hoặc gần với môn cháu đạt giải. Thứ 2, chúng tôi ưu tiên để các cháu vào học những ngành mà nền khoa học công nghệ, nhu cầu phát triển kinh tế-xã hội của đất nước rất cần nhân lực chất lượng cao. Ví dụ, như hiện nay chúng ta triển khai dự án điện hạt nhân, nghiên cứu về biển, nghiên cứu và làm chủ tình hình khí hậu thủy văn để chủ động trong phòng, tránh, chống…

Ông Nguyễn Văn Huân, ở Thanh Xuân, Hà Nội: Việc Bộ năm nay không phát hành cuốn Những điều cần biết trong kỳ tuyển sinh ĐH-CĐ năm 2012 được báo chí phản ánh là đã khiến cho thí sinh “rối như canh hẹ” (báo SGGP ngày 4/3).  Theo đó, nhiều cơ sở đã lợi dụng việc này để phát hành cuốn sách hướng dẫn thí sinh (giá bán 30.000 đồng/cuốn). Nhưng điều đáng nói nhất là các cuốn sách này thiếu thông tin (ví dụ in thiếu mã tỉnh,TP) hoặc nói “được nhân đôi điểm ưu tiên” trong khi Bộ không cho các trường áp dụng điểm b, c Điều 33 Quy chế tuyển sinh để tăng điểm ưu tiên khi xác định điểm trúng tuyển. Bên cạnh đó, Cổng thông tin Thi và Tuyển sinh của Bộ cũng có những thông tin không chính xác. Ví dụ: ngành CNTT của Trường ĐH Hoa Sen lại có mã ngành là 101 (hệ ĐH) và C65 (hệ CĐ); Trường ĐH Nguyễn Tất Thành có mã trường là NTT nhưng cổng thông tin này lại ghi thành CTT; Trường ĐH Quốc tế Hồng Bàng được xếp ở Hải Phòng,…

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận: Thông tin mà Bộ không phát hành những điều cần biết là vừa đúng, vừa không đúng. Bộ không phát hành chỉ tiêu tuyển sinh của các trường mà các trường tự đăng ký trên cơ sở các điều kiện, yêu cầu của Bộ. Bộ giao cho NXB Giáo dục xuất bản cuốn sách này và vẫn do các vụ, cục cân chỉnh các thông tin. Hiện cuốn sách chưa được phát hành do một số  lý do, như còn có sai sót cần điều chỉnh, một số trường đăng ký lượng tuyển sinh quá cao, chúng tôi đã nhắc nhở.

Tôi chắc chắn là những thông tin do các đơn vị khác đưa ra là không đáng tín cậy, ít nhất là đến sáng hôm qua, vẫn có 40 trường chưa có thông tin về Bộ. Thông tin chính xác nhất sẽ có trong hôm nay để giao cho NXB GD.

Một bạn ở địa chỉ songhuong72@...com hỏi: Vấn đề tuyển sinh là một việc làm hệ trọng, tác động  nhiều đến kết quả thi cử của học sinh. Những thay đổi trong tuyển sinh đại học, cao đẳng thường được thông báo vào (gần giữa) học kỳ II của năm học lớp 12. Tại sao Bộ không chủ trương thông báo những thay đổi vào đầu năm học để học sinh có định hướng tốt nhất. Trong năm 2012 Bộ GD-ĐT có chủ trương chỉ cho tuyển sinh thêm khối thi A1, nhưng Trường ĐH kiến trúc TP HCM lại xin thêm khối thi H1, nhưng chỉ tiêu cũng không rõ ràng. Như vậy có đúng với quan điểm của Bộ hay không và Bộ có đồng ý với đề nghị của Trường không? Xin cám ơn Bộ trưởng.

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận: Về gợi ý việc công bố các thông tin liên quan tới tuyển sinh sớm hơn, chúng tôi xin ghi nhận để cân nhắc. Chúng tôi cũng chia sẻ về nguyện vọng của thí sinh và gia đình là muốn có thông tin sớm, tuy nhiên có những vấn đề liên quan tới kỹ thuật. Chúng tôi ghi nhận ý kiến này để xem xét có thể đẩy nhanh hơn nữa hay không.

Về khối thi, chủ trương của Bộ năm nay, như tôi nói, chỉ bổ sung thêm khối A1 là toán-lý-anh văn. Không có khối H1 như các bạn cung cấp. Trường ĐH kiến trúc TPHCM có đề nghị khối này, nhưng hiện nay, khối này không có trong danh mục các khối thi đã công bố.

Một độc giả ở địa chỉ (vbthamkhao@....com) đại diện cho một nhóm độc giả:  Xin Bộ trưởng cho biết: bao giờ thì Bộ trưởng ký ban hành "Điều lệ Trường Cao đẳng" đã sửa đổi bổ sung và bao giờ Bộ trưởng cho ban hành "Quy chế Tổ chức và Hoạt động của trường Cao đẳng tư thục".

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận: Tôi rất cám ơn câu hỏi này. Điều lệ trường cao đẳng đã được ban hành tại Thông tư 14 năm 2009, năm 2011 có sửa đổi, bổ sung tại Thông tư 43. Còn dự thảo điều lệ mới thì chúng tôi đang tổ chức các hội thảo, lấy ý kiến các vụ, cục, nhưng lộ trình phải phù hợp với việc ban hành Luật Giáo dục đại học. Quốc hội quyết định Luật như thế nào sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới tới quy chế này.

Còn quy chế của cao đẳng tư thục, Bộ đã soạn thảo xong, hiện đang lấy ý kiến nhân dân trên các phương tiện thông tin truyền thông, tiếp thu ý kiến để hoàn thiện tiếp và dự kiến sẽ ban hành trong 1, 2 tháng nữa.

Nguyễn Thu Tịnh, Phụ trách Tiểu học PGD-ĐT huyện Hoài Nhơn - Bình Định (tieuhochn.binhdinh@...vnTôi là cán bộ quản lý cấp trường đã về Phòng GD-ĐT trên 20 năm chỉ còn 2 năm nữa thì về hưu nhưng không có một chế độ ưu đãi nào. Trước đây không có phụ cấp đứng lớp, giờ cũng không có phụ cấp thâm niên. Tại sao? Những người là giáo viên điều về Phòng thì không còn là nhà giáo sao, thưa Bộ trưởng?): 

Ông Bùi Mạnh Nhị, Vụ trưởng Vụ tổ chức cán bộ:Trước hết xin chia sẻ với tâm sự của bác. Chúng tôi xin thưa lại, phụ cấp đứng lớp và phụ cấp thâm niên là những chính sách của Chính phủ đối với các nhà giáo đang trực tiếp giảng dạy, giáo dục tại các cơ sở giáo dục công lập.

Trường hợp của bác, là cán bộ của phòng giáo dục thì bác là công chức, thì không được hưởng phụ cấp ưu đãi và phụ cấp thâm niên này. Đối với trường hợp như bác được hưởng chế độ phụ cấp công vụ theo Nghị định 57 ngày 7/7/2011 của Chính phủ, và chế độ phụ cấp công vụ này được tính từ 1/5/2011.

Bà Nguyễn Thị Nguyệt ở Hà Giang: Mặc dù đã có chế độ ưu đãi nhưng đến nay đời sống của giáo viên vùng cao còn rất khổ cực, cơ sở vật chất thiếu thốn, đồng lương không đủ sống, có nơi giáo viên không biết đến tiền thưởng Tết là gì. Vậy làm sao giáo viên tâm huyết được với nghề, thưa Bộ trưởng ? 

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận: Như đã nói, đã có một số phụ cấp với giáo viên, với vùng cao đã có phụ cấp thu hút, cao nhất lên tới 70%. Tuy nhiên, những khó khăn của các thầy cô, của học sinh tại các vùng khó khăn vẫn còn rất nhiều. Tôi xin chia sẻ những khó khăn này.

Chính phủ đang xây dựng chính sách tiền lương mới, các bộ, ngành đang xem xét, đề xuất chính sách đặc thù đối với thầy cô, học sinh, sinh viên, các đối tượng ưu tiên. Tuy nhiên, chính sách này vẫn phải đặt trong mặt bằng chung với các đối tượng khác như lực lượng vũ trang...

Bạn Vân Anh, Thanh Hóa: Cơ sở vật chất, đặc biệt là trường lớp và nhà công vụ giáo viên, tại  huyện Mường Lát (Thanh Hóa) nói riêng và các vùng sâu, vùng xa nói chung vẫn rất khó khăn. Biện pháp là gì, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận: Tôi đã đến Mường Lát và tôi thấy ý kiến của độc giả rất đúng. Chính phủ đã có chương trình kiên cố hóa trường lớp và nhà công vụ, đã triển khai và có kết quả đáng mừng. Năm 2012, dù kinh tế khó khăn, Chính phủ vẫn dành một phần kinh phí đáng kể, khoảng 1.600 tỷ đồng cho chương trình kiên cố hóa lớp học và đây là sự quan tâm lớn dù so với nhu cầu là chưa đủ.

Với nhà công vụ, theo tôi biết, nhiều nơi các thầy cô giáo đến công tác phải ở nhờ nhà dân, ở cạnh lớp học… Để giải quyết vấn đề nhà ở công vụ phải làm từng bước vì nhu cầu lớn, kinh phí thì dù rất quan tâm nhưng cũng chưa thể đáp ứng hết được. Chúng tôi sẽ cùng các địa phương triển khai nghiêm túc, tích cực chương trình kiên cố hóa nhà công vụ và trường lớp của Chính phủ.

Ngoc lan truong (ngoclanlfc1611@...com): Cháu năm nay 26 tuổi, đã tốt nghiệp đại học được gần 3 năm và hiện đang đi làm cho một cơ quan nhà nước. Sau khi tốt nghiệp đại học, thực sự cháu rơi vào một cuộc khủng hoảng vì không biết mình sẽ làm gì và làm ở đâu vì thực sự những gì cháu học khác xa rất nhiều so với thực tế (vì ngành học của cháu là ngành xã hội). Có thể một phần đó là do bản tính thụ động của cháu nhưng một phần cũng do nội dung học không phù hợp. Hiện nay cháu đang học sắp xong cao học nhưng chương trình cao học quá chồng chéo, không thực chất và gây nhiều phiền toái cho những người đã đi làm như bọn cháu (tự đi học chứ không thuộc dạng cơ quan cử đi). Cháu muốn hỏi bộ trưởng là trong thời gian tới Bộ đã và sẽ có những biện pháp cụ thể gì để cải thiện tình trạng trên? Công tác hướng nghiệp ở Việt Nam có phải chăng là quá kém ?

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận: Tôi xin chia sẻ băn khoăn của bạn. Đúng vấn đề chất lượng đào tạo nguồn nhân lực của chúng ta còn nhiều điều phải bàn. Đại hội Đảng lần 11 đã khẳng định phải tiến hành đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục đào tạo. Về khối đại học, như tôi đã nói, các ngành nghề, các lĩnh vực đào tạo đáp ứng các nhu cầu xã hội hết sức khác nhau. Các trường đại học có vị trí tương đối độc lập trong quyết định các ngành nghề và chương trình đào tạo.

Để khắc phục việc chồng chéo, chất lượng thấp, nội dung của chương trình đào tạo không phù hợp với nơi công tác sau tốt nghiệp, trong những năm vừa qua cũng như 2012 và các năm tiếp theo, chúng tôi chỉ đạo các trường phải xem xét và điều chỉnh lại các chương trình đào tạo cho phù hợp với nhu cầu.

Thứ 2, chúng tôi đưa ra quy định cao hơn về chuẩn, điều kiện mà các trường được phép tổ chức đào tạo sau đại học và tiến hành thanh kiểm tra, đối với các cơ sở giáo dục đại học không còn đủ điều kiện đáp ứng để đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ chúng tôi sẽ rút chỉ tiêu. Năm vừa rồi, rút hơn 100 cơ sở đào tạo 100 chuyên ngành, không được đào tạo nữa, phải củng cố lại, đáp ứng đủ điều kiện thì chúng tôi mới cho tiếp tục đào tạo.

Thứ 3, Bộ yêu cầu và cũng tạo điều kiện để các cơ sở giáo dục đại học chuyển đổi chương trình đào tạo từ hướng đào tạo những cái mình có năng lực sang hướng đào tạo theo nhu cầu doanh nghiệp. Yêu cầu kỹ năng, trình độ nghiệp vụ đến đâu, anh phải đào tạo đến đó.

Một hướng nữa, chúng tôi khuyến khích tạo điều kiện và yêu cầu các cơ sở giáo dục đại học có mở rộng quan hệ với các trường đại học khác trong và ngoài nước, quan hệ với các cơ sở nghiên cứu cùng lĩnh vực, quan hệ với các doanh nghiệp, hệ thống các tổ chức sử dụng người lao động để tiến hành điều chỉnh lại nội dung chương trình, phương pháp dạy và học. Biện pháp nữa về phía Bộ là tăng cường quản lý nhà nước, khuyến khích tạo điều kiện đối với các cơ sở đủ điều kiện và làm tốt, và xử lý các cơ sở không đủ điều kiện hoặc triển khai các hoạt động đào tạo vi phạm quy chế nhằm tăng cường chất lượng đào tạo đại học cũng như sau đại học.

BTV: Bản thân tôi cũng đang đi học theo dạng tự túc, và phải nói là thực tế đào tạo – thi – kiểm tra rất nặng tính hình thức. Nhiều giảng viên thậm chí nói thẳng các anh chị học vì cần bằng, còn trường dạy vì muốn có học sinh. Làm thế nào để nâng cao chất lượng đào tạo sau đại học?

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận: Nói là một bên cần bằng, một bên cần sinh viên cũng có khía cạnh đúng, vì trường không sinh viên không hoạt động được, thầy không có sinh viên thì không gọi là thầy, nhưng cần phải bổ sung: Bằng có chất lượng, sinh viên tốt. Đây là vấn đề cần chấn chỉnh. 

Bà Lê Thị Nga ở Hà Nội: Hiện nay nhiều trường đại học ngoài công lập tuyển sinh với số điểm rất thấp, cùng với đó là những hạn chế về trình độ của đội ngũ giảng viên và cơ sở vật chất phục vụ giảng dạy. Vậy công tác kiểm định chất lượng giáo dục đối với những trường đại học này được Bộ GD-ĐT tiến hành ra sao để sinh viên ra trường đáp ứng được yêu cầu của sự nghiệp CNH-HĐH đất nước?

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận: Thực hiện Nghị quyết 50 của Quốc hội, trong năm 2011, Bộ đã kiểm tra các điều kiện đảm bảo chất lượng, điều kiện thành lập trường của các trường được thành lập trong 10 năm qua, trong đó có các trường ngoài công lập. Trên cơ sở đó, chúng tôi đã có những cảnh báo, nhắc nhở, yêu cầu với các trường còn thiếu điều kiện này điều kiện kia, quyết định dừng tuyển sinh với 4 trường vi phạm nghiêm trọng.

Về phía Bộ, chúng tôi sẵn sàng tạo điều kiện cho các thầy cô giáo, kể cả các trường ngoài công lập, có thể tham gia các chương trình, đề án đào tạo giáo viên trình độ cao đã và sẽ mở trong thời gian tới.

Trong những ngày này, và khi tôi đang trả lời trực tuyến tại đây, các đoàn thanh tra đang tiến hành thanh kiểm tra các trường được thành lập 10 năm qua, đợt này tiến hành với 80 trường. Tinh thần và cách làm cũng sẽ như đợt năm 2011.

Tóm lại, chấp hành chỉ đạo của QH, của Chính phủ, chủ động quán triệt sâu sắc Nghị quyết ĐH XI, Nghị quyết Trung ương 3 và 4, lấy chất lượng làm mục tiêu, nâng cao chất lượng là nhiệm vụ hàng đầu, chúng tôi đang triển khai các biện pháp quản lý nhà nước đồng bộ, chấn chỉnh những lệch lạc, sai sót, lỏng lẻo, từng bước nâng cao chất lượng đào tạo của các nhà trường, trong đó có các trường ngoài công lập.

Liên quan đến nội dung chương trình đào tạo, một học sinh phổ thông tên là Xuan Bien (eternal_flame799@...com) góp ý:

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận: Tôi rất mừng khi nghe ý kiến của cháu, rất rành mạch, các cháu có chia sẻ chủ động về những nội dung khá hệ trọng. Còn để đổi mới chương trình sách giáo khoa phổ thông sau năm 2015 chắc chắn chúng tôi sẽ phải lắng nghe ý kiến từ đối tượng phục vụ của mình là học sinh. Chúng tôi sẽ có cơ chế rộng rãi hơn để tiếp nhận ý kiến của cháu cũng như của các bạn khác một cách đầy đủ hơn, sâu hơn về mọi vấn đề.

Trần Đức Thụ - TP Đà Nẵng: Bộ đã tổ chức thanh tra, kiểm tra điều kiện đảm bảo chất lượng theo Nghị quyết 50 của Quốc hội đối với 30 trường đại học, cao đẳng, quan điểm của Bộ trong việc xử lý các sai phạm như thế nào?

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận: Sự vững mạnh hoặc yếu kém, thành tích hay khuyết điểm của các cơ sở nhà trường cũng là vững mạnh hoặc yếu kém, thành tích hay khuyết điểm của Bộ. Việc xử lý theo tinh thần là trị bệnh cứu người, tức là hỗ trợ, giúp đỡ, nhắc nhở, cảnh báo để các trường khắc phục, bổ sung điều kiện. Còn với các vi phạm nghiêm trọng, sai sót lớn ảnh hưởng sâu sắc mạnh mẽ tới chất lượng giáo dục thì phải có những biện pháp mạnh. Trong những trường hợp cụ thể như đại học Hùng Vương, phải giải quyết theo quy chế và theo pháp luật.  

Bà Dương Thị Nguyệt Ánh, Quận Hoàn Kiếm – Hà Nội gửi tới Bộ trưởng 2 câu hỏi: Ngày 9/2/2010, Thủ tướng chính phủ đã có quyết định phê duyệt đề án phổ cập giáo dục mầm non (PCGDMN) cho trẻ 5 tuổi. Bộ trưởng có thể cho biết, trong hai năm vừa qua, quyết định này đã được triển khai thực hiện  như thế nào ?

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận: Tôi xin trả lời vế thứ 2, còn vế thứ nhất, đồng chí Vụ trưởng Vụ Giáo dục mầm non nói cụ thể hơn.

Tôi có xem các hình ảnh phát trên truyền hình về việc xếp hàng rất sớm của các ông bà, bố mẹ các cháu. Chúng tôi xin chia sẻ khó khăn, vất vả mà các bậc phụ huynh đã phải chịu đựng trong điều kiện còn rất nhiều khó khăn của ngành. Chúng tôi cũng phải cám ơn các bậc phụ huynh vì sự quan tâm rất lớn, trước hết đối với sự học hành của con em mình, nhưng đó cũng là sự quan tâm đối với ngành giáo dục chúng tôi. Nguyên nhân của tình trạng này có rất nhiều, nhưng tôi xin nêu mấy ý lớn.

Thứ nhất, về điều kiện đối với ngành giáo dục, cơ sở trường lớp còn thiếu, nhất là ở khu đô thị, những chung cư cao tầng, ở đó có nhiều gia đình trẻ sinh sống, nhiều cháu nhỏ, cơ sở cũ không còn đáp ứng được yêu cầu.

Thứ 2, điều kiện đảm bảo chất lượng của nhà trường chênh lệch nhau. Có cơ sở rất khang trang đầy đủ, thầy cô giáo tốt, ngược lại, có những cơ sở còn thiếu thốn, thầy cô giáo chưa đảm bảo chuẩn. Chênh lệch về điều kiện đảm bảo chất lượng như vậy cũng dẫn đến việc nhu cầu được đi học, được vào trường công học, được vào trường tốt, được học thầy cô giáo giỏi, tạo nên sự căng thẳng.

Để khắc phục việc này, chúng tôi phối hợp với các tỉnh, thành phố trong cả nước triển khai việc đạt chuẩn đối với các nhà trường, đạt chuẩn đối với thầy cô giáo, đạt chuẩn đối với cán bộ quản lý giáo dục, để cố gắng làm cho mức chênh lệch giữa các cơ sở giáo dục giảm dần đi, để các cơ sở giáo dục có điều kiện tương đối gần nhau hơn từng bước một, để giảm căng thẳng này.

Thứ 3, về phía phụ huynh, tôi cũng có con đi học, cũng hiểu về tâm lý lựa chọn, có khi gần nhà mình có trường nhưng mình không muốn con mình học trường ấy, mà muốn con mình học ở trường xa hơn nữa, nhưng điều kiện tốt hơn, cũng có khi tốt hơn thật, cũng có khi nghe nói người này người kia mách là trường này trường kia tốt, điều đó tạo nên căng thẳng.

Về vấn đề này, chúng tôi cũng đã chủ động làm việc nhất là với Hà Nội và TPHCM. Chúng tôi được thông tin làTthành ủy, UBND thành phố Hà Nội và TPHCM đã bàn và có giải pháp quyết liệt để chấm dứt nhanh nhất tình trạng chen chúc và chờ đợi từ nửa đêm để xin học cho các cháu.

Vụ trưởng Vụ Giáo dục mầm non Lê Minh Hạ: Thưa bà Nguyệt Ánh, chúng tôi cảm ơn câu hỏi về vấn đề phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 5 tuổi. Đây là quyết định rất đúng đắn của Thủ tướng Chính phủ từ 9/2/2010. Và trong 2 năm gần đây, việc phổ cập này đã được các địa phương triển khai rất tốt.

Về phía Trung ương, Chính phủ và Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tổ chức Hội nghị triển khai về đề án này. Cho đến nay, đã có 62/63 tỉnh thành phê duyệt đề án phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 5 tuổi. 10 tỉnh đăng ký hoàn thành trong năm 2012 này, trong đó có 2 tỉnh rất khó khăn là Hòa Bình và Phú Thọ là các tỉnh miền núi. Đặc biệt miền Trung có tỉnh Nghệ An (rất đông học sinh) nhưng cũng hoàn thành vào 2012. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có rất nhiều văn bản hướng dẫn, có 2 văn bản, Quyết định của Chính phủ là văn bản 239 và 60 về một số chính sách phát triển giáo dục mầm non trong đó đặc biệt quan tâm tới chính sách đối với trẻ em 3,4 tuổi và giáo viên.

Các địa phương trong cả nước có rất nhiều cố gắng để thực hiện quyết định này và chúng tôi rất phấn khởi vì đi tất cả các tỉnh thành đã có ban chỉ đạo, có việc chuyển đổi các trường mầm non ngoài công lập, hiện 33 tỉnh đã chuyển đổi hơn 4000 trường vào công lập và có rất nhiều chính sách đối với giáo viên. Ngay Hà Nội cũng đã chuyển được rất nhiều giáo viên vào biên chế. Sắp tới có hội nghị trực tuyến của Chính phủ sơ kết 2 năm thực hiện quyết định 29, sẽ có nhiều báo cáo cụ thể những thành tích cũng như biện pháp hay triển khai quyết định này.

Chị Nguyễn Hải Hà, giáo viên mầm non: Thưa Bộ trưởng, giáo viên mầm non như chúng tôi hiện nay đang rất khó khăn,  Bộ có chính sách ưu đãi gì không? Trợ cấp như thế nào? Giáo viên mầm non cần được biên chế hết trong năm nay có được không?

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận: Về khó khăn của giáo viên mầm non, chúng tôi cũng nắm được một số nét khái quát. Ví dụ, thời gian làm việc hơn 8 tiếng, thu nhập rất thấp, giáo viên ngoài công lập còn thấp hơn…

Để khắc phục vấn đề này, Bộ đã ban hành định mức làm việc của giáo viên mầm non, để các cô không phải làm việc căng thẳng như vậy. Tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội, của các cơ quan chức năng của Quốc hội, của Chính phủ, chúng tôi đang nghiên cứu để có biên chế bảo mẫu.

Thứ ba, Chính phủ đã có cơ chế chuyển giáo viên mầm non ở các trường ngoài công lập ở vùng khó khăn vào công lập, nhưng chuyển như thế nào phụ thuộc vào khả năng của từng tỉnh, thành phố. Chúng tôi biết các địa phương đều có bàn bạc để từng bước chuyển giáo viên mầm non tại các vùng khó khăn từ khu vực ngoài công lập vào công lập, giải quyết chế độ chính sách.

Với các cháu học sinh mầm non, đặc biệt là mầm non 5 tuổi, Nhà nước đã có chính sách hỗ trợ để thu hút các cháu đến trường, vừa để chăm sóc sức khỏe, vừa chuẩn bị những điều kiện để học lên các cấp học cao hơn.

Huỳnh Tư Định (huynhtudinh@...vn): Tôi xin hỏi Bộ trưởng là vấn đề dạy chữ trước cho trẻ mầm non đến bao giờ mới cấm được, vấn đề này Bộ có biết không?

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận: Thứ nhất, về việc dạy chữ trước, chúng tôi khẳng định, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có văn bản cấm việc dạy chữ trước ở bậc mầm non. Còn ở tiểu học, chúng tôi cũng đã có chỉ đạo về việc này.

Thứ 2, các cháu đã học 2 buổi ở trường, về nhà lại phải làm bài tập đến đêm thì tôi thấy không cần thiết. Cháu tôi năm nay học trung học cơ sở. Tôi bảo với cháu, học 2 buổi ở trường rồi, không phải học nữa. Cháu nhà tôi học lớp 8, học rất tốt. Điểm số cũng  có hôm 9, 10 điểm, cũng có hôm 5,6 điểm, có hôm 3,4 điểm cũng không nên coi việc đó là điều gì quá ghê gớm.

Theo tôi, không cần thiết phải cho các cháu làm bài, học thêm quá nhiều sau khi chúng ta đã cho các cháu học 2 buổi/ngày.

Chị Lê Thu Trang, Quận 1, TPHCM: Thực hiện Đề án dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2008-2020, năm học vừa qua, Bộ GD-ĐT  triển khai  thí điểm dạy tiếng Anh lớp ba. Tuy nhiên, khi thực hiện cho thấy  trình độ giáo viên còn rất nhiều  hạn chế. Ngành GD-ĐT sẽ làm gì để khắc phục tình trạng trên ?

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận: Trong quá trình triển khai đề án, phương châm chỉ đạo của Bộ là trường nào đủ điều kiện thì triển khai trước, trước hết là điều kiện về thầy cô giáo. Những cơ sở nào, địa phương nào chưa đủ điều kiện thì chưa triển khai, tích cực chuẩn bị cho đủ điều kiện.

Bộ đã có chương trình, kế hoạch để đào tạo các giáo viên đang giảng dạy tiếng Anh đạt chuẩn, đồng thời đảm bảo các điều kiện khác nữa. Phương châm chỉ đạo là thực hiện từng bước vững chắc, đảm bảo chất lượng, không chạy theo số lượng.

Bạn Quang Tùng, sinh viên năm thứ 2 hỏi: Cháu đọc báo thấy Bộ trưởng cho biết là rất thích đọc sách. Không biết, công việc bận rộng hiện nay, bác có còn dành thời gian cho đọc sách không, bác thường đọc sách gì, bác có ý kiến gì về văn hóa đọc hiện nay?

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận: Tôi hiện vẫn đọc, trước hết là đọc sách liên quan đến công việc, giáo dục, quản lý giáo dục, chính sách của Đảng, Nhà nước về phát triển kinh tế- xã hội để có kiến thức chung về chỉ đạo. Mảng thứ 2, tôi cũng hay đọc là sách văn hóa- nghệ thuật, đặt trong cặp khi đi công tác địa phương, nước ngoài, tranh thủ thời gian để đọc.

Đánh giá văn hóa đọc hiện nay trong một câu chung thì khó. Tôi thấy, nhiều bạn trẻ có hiểu biết sâu sắc, có ý kiến độc lập, tố chất sáng tạo. Tôi cũng thỉnh thoảng vào blog thì thấy, đối với một bộ phận nào đấy thì đúng là có vấn đề, cũng không được lành mạnh, chưa được định hướng cho chuẩn, hay chưa được điều chỉnh cho tốt. Nhưng trong quá trình phát triển khoa học công nghệ, từng người phải tự điều chỉnh. Tôi nghĩ về mặt xã hội cũng có dư luận hướng dẫn để cho các bạn đọc nhất là các bạn đọc trẻ có định hướng tốt.

Nguyễn Đình Thái, TP Vinh – Tỉnh Nghệ An: Năm học mới 2011-2012, lần đầu tiên ngành GD và ĐT tham gia chương trình quốc tế đánh giá học sinh phổ thông (PISA). Bộ trưởng có thể cho biết những nội dung cơ bản của chương trình này?

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận: Tôi rất ngạc nhiên vì câu hỏi này cho thấy các bạn hiểu rất sâu công việc của chúng tôi. Năm ngoái, Bộ bắt đầu tham gia 2 chương trình đánh giá giáo dục phổ thông quốc tế, là PISA và PASEC.

Cho đến nay, chúng ta vẫn đánh giá chất lượng dạy và học của thầy và trò, của trường, của các địa phương qua điểm số, tỷ lệ tốt nghiệp… Điều này có khía cạnh đúng nhưng cũng tạo áp lực cho các thầy cô, cho các địa phương và là một nguyên nhân gây ra bệnh thành tích trong giáo dục.

Hai chương trình nói trên có thể đánh giá chất lượng giáo dục hoàn toàn độc lập với kết quả thi và kiểm tra, thông qua các test (kiểm tra). Khi có Chỉ thị 33 của Thủ tướng Chính phủ về chống bệnh thành tích, chống tiêu cực trong giáo dục, với sự giúp đỡ của các chuyên gia, các tổ chức quốc tế, sự chủ động của cán bộ trong ngành, sau một thời gian chuẩn bị, chúng tôi đã xin phép Thủ tướng Chính phủ tham gia chương trình và triển khai từ năm học này. Chúng ta sẽ triển khai việc đánh giá chất lượng giáo dục của địa phương, của cả nước, cùng với các nước khác. Các tiêu chí không liên quan đến điểm số, tỷ lệ tốt nghiệp, là test khách quan cho thấy chất lượng giáo dục đang nằm ở đâu, giải tỏa sức ép với thầy cô giáo để việc dạy học đúng thực chất, đúng mong muốn của Đảng, của nhân dân, của phụ huynh.  

Bà Ngô Thanh Hằng, ở Thanh Xuân – Hà Nội: Tình trạng lạm thu trong các trường học ở một số địa phương là vấn đề gây nhiều bức xúc trong phụ huynh và học sinh. Ngành GD-ĐT đã có một số biện pháp để ngăn ngừa nhưng tình trạng lạm thu được biến tướng, ngụy trang dưới nhiều hình thức nên rất khó xử lý, giải pháp nào cho vấn đề này, thưa Bộ trưởng ?

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận: Vấn đề lạm thu trong các trường học chủ yếu là ở các thành phố lớn, các thị xã hay các vùng kinh tế phát triển đang gây nên bức xúc cho người dân. Chúng tôi cũng đã có điều tra nghiên cứu về vấn đề này.

Xin ví dụ ở Quảng Ninh, có các giải pháp hay như họp khu phố, họp phụ  huynh, ra nghị quyết triển khai việc này. Tôi cũng bố trí thời gian đến Quảng Ninh xem kỹ việc này. Các đồng chí lãnh đạo Quảng Ninh nói với tôi rằng đã làm rất tốt.

Hà Nội cũng có những giải pháp như cấp tiền cho các trường với mức độ cao hơn, trước đây đối với trường tiểu học là 80% để thanh toán tiền lương, 20 % còn lại lo các sinh hoạt khác của nhà trường, bây giờ ngân sách thành phố cấp lên tới 25%. Đối với trung học phổ thông là đến 30%, để giảm việc thu của các cơ sở.

Nhiều tỉnh, thành phố cũng đã vào cuộc, có giải pháp cụ thể. Về phía Bộ, chúng tôi đã xem xét, soạn thảo, đưa lên mạng interrnet để lấy ý kiến nhân dân và cũng đã ký ban hành điều chỉnh điều lệ của hội cha mẹ học sinh. Trong đó quy định nghiêm cấm việc hội cha mẹ học sinh đứng ra thu tiền lo việc trang thiết bị cơ sở vật chất cho nhà trường, lo việc thưởng, bồi dưỡng các thầy cô giáo.

 Các phụ huynh học sinh nào có tấm lòng, điều kiện hỗ trợ giúp đỡ nhà trường, các bậc phụ huynh ấy tự mình tới gặp ban giám hiệu, phòng tài vụ ủng hộ, nghiêm cấm việc hội cha mẹ học sinh đứng ra thu tiền dưới hình thức vận động nhưng lại là tự nguyện một cách bắt buộc.

Trước góp ý của nhân dân trên phương tiện truyền thông, chúng tôi đã ký ban hành các quy định về vấn đề này. Tuy nhiên, chỉ có giải pháp về mặt hành chính chưa thể giải quyết được, mà cần những giải pháp đồng bộ, trước hết là tuyên truyền vận động của các nhà trường, trong tổ dân phố, trong các tổ chức chính trị xã hội khác để tạo đồng thuận chung trong cả hệ thống để chúng ta đấu tranh với hiện tượng này.

Độc giả tại địa chỉ vutrongtan_chayu@..com: Vấn đề cấp bách nhất hiện nay tôi nghĩ là quản lí GD. Trình độ quản lí của Hiệu trưởng và có thể cả lãnh đạo trường còn chưa cao.

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận:

Về vấn đề thứ nhất, tôi thống nhất với ý kiến của độc giả, rằng quản lý giáo dục là vấn đề cấp bách nhất. Với ngành, Chỉ thị 296 của Thủ tướng Chính phủ đối với giáo dục đại học, Nghị quyết ĐH Đảng XI nói đổi mới căn bản giáo dục và đào tạo, đều xác định đổi mới quản lý là khâu đột phá, rất quan trọng.

Về vấn đề thứ hai, tôi xin nói thế này: Tất cả các hoạt động mua sắm từ ngân sách và các nguồn có tính chất như ngân sách đều phải thực hiện theo quy định của Nhà nước. Quý vị có thể phản ánh những bức xúc cụ thể tới cơ quan quản lý nhà nước tại địa phương, nếu có dấu hiệu thất thoát, tham nhũng, các cơ quan có trách nhiệm sẽ vào cuộc xem xét, xử lý. Tôi đề nghị chúng ta cùng tích cực làm việc này theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4, không chỉ Đảng, mà toàn dân cũng tham gia giám sát, phát hiện tiêu cực nếu có.

Độc giả tại địa chỉ giangpt25@...com: Con xin chào chú Phạm Vũ Luận, con tên là Giàu hiện đang học cao đẳng ở trường ĐH Công nghiệp TP.HCM.

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận: Tôi không hiểu khó khăn cụ thể của cháu là gì. Nhưng xin nói mấy điều về mặt nguyên tắc. Thứ 1, Bộ Giáo dục và Đào tạo và cá nhân tôi chưa bao giờ có đánh giá chính thức là học liên thông không nghiêm túc. Liên thông cũng có chỗ nghiêm túc, chỗ không. Chính quy cũng có chỗ rất nghiêm túc, cũng có chỗ cần chấn chỉnh, xử lý. Chúng ta phải rất cụ thể, đúng như cháu nói là không nên vơ đũa cả nắm.

Thứ 2, về đào tạo liên thông, thực tiễn hiện nay, bên cạnh những cơ sở rất tốt, lành mạnh, cũng có nhiều hiện tượng không đúng , không lành mạnh xảy ra. Bộ có nghiên cứu quy định, có 2 điểm mới. Một là, chúng tôi cho phép chỉ liên thông từ cao đẳng lên đại học. Không cho phép liên thông từ trung cấp lên cao đẳng. Hai là, việc đào tạo liên thông đó, mà dưới hình thức chính quy, chỉ được phép đào tạo tại cơ sở chính của trường. Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng như các bộ, ngành khác hết sức khuyến khích các hình thức liên thông vì có phân luồng, tránh chuyện học đại học chỉ có 1 con đường. Trên cơ sở đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có thông tư liên tịch với Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội để triển khai việc này.

Độc giả Thiện Nguyễn Xuân [thienth2009@gmail.com]: Thưa Bộ trưởng, hiện nay tình hình trường được công nhận chuẩn quốc gia nhưng "chưa đạt chuẩn" theo ngài là như thế nào? Tôi đang là giáo viên cấp 2, trường tôi đã đạt chuẩn quốc gia giai đoạn 1 nhưng theo tôi thấy hiện nay cơ sở vật chất nhà trường chưa đạt chuẩn, chất lượng học sinh còn tình trạng nặng về thành tích nên thực trạng có thể coi là học sinh ngồi nhầm lớp vẫn còn. Vậy Bộ trưởng có biết tình trạng này và theo Bộ trưởng phải giải quyết tình trạng này như thế nào? 

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận: Như tôi đã nói, phấn đấu xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia để từng bước nâng cao điều kiện đảm bảo chất lượng của các trường, để giảm bớt chênh lệch giữa các trường. Các tiêu chí, quy trình công nhận, cách thức xem xét do Bộ ban hành thống nhất trên phạm vi cả nước. Còn việc công nhận trường đạt chuẩn do chính quyền địa phương. 

Chúng tôi đề nghị bạn cung cấp thông tin cụ thể hơn về trường đó để chúng tôi sẽ làm việc với địa phương, với trường đó. Tinh thần chỉ đạo chung là làm thực chất, làm đúng, nếu không danh hiệu sẽ chỉ là tấm áo khoác vô nghĩa.

Giảng viên Nguyễn Xuân Cường ở Quảng Trị (nguyencuongqt2008@...comSản phẩm giáo dục (SV đại học) một số ngành đang bị ... "ế" trầm trọng (một số ngành xã hội, ngành khoa học cơ bản...), đặc biệt ở các tỉnh miền Trung từ Thừa Thiên Huế trở ra. Nhiều SV ra trường 3, 5, thậm chí 7 năm vẫn không xin được việc đúng chuyên môn mà phải làm gia sư, công nhân; số xin được việc phần nhiều phải "chạy chọt". Một điều đơn giản, vừa "tầm" tay của Bộ Giáo dục, Bộ trưởng đó là: Hạn chế chỉ tiêu một số ngành (ngành nào thì Lãnh đạo, bộ phận giúp việc của Bộ trưởng phải biết) mà xã hội không thể hấp thụ hết. Điều này Bộ trưởng đã nghĩ đến chưa, thời gian tới Bộ trưởng có ý định, giải pháp về vấn đề này?): 

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận: Trên cơ sở Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương làm quy hoạch nguồn nhân lực, Bộ Giáo dục và Đào tạo dự định triển khai một số công việc trong thời gian tới.

Thứ nhất, hoàn thiện kỹ hơn, cụ thể, chi tiết hơn quy hoạch phát triển mạng lưới các trường đại học, cao đẳng. Xem trên phạm vi cả nước theo lộ trình từ nay đến 2020 và các năm sau, sẽ thành lập thêm hay không thành lập thêm bao nhiêu trường, việc thành lập trường ở các khu vực, vùng kinh tế ra sao.

Thứ 2, với những trường đó, và hệ thống những trường đang có, đang hoạt động, những ngành nào khuyến khích, tạo điều kiện để mở, ở đâu, những ngành nào và ở đâu không cho mở nữa.

Thứ 3, chúng tôi sẽ tính toán và thiết lập thông tin trên mạng internet và phương tiện thông tin đại chúng về số lượng thí sinh đăng ký dự thi vào các ngành nghề, khu vực, số lượng đang học chuẩn bị ra trường để các thế hệ sau chuẩn bị thi cử sẽ lựa chọn ngành nghề.

Độc giả hung nguyen (dhungvvk@...com.vn): Hiện nay hàng ngàn giáo viên đang mong đợi tiền phụ cấp thâm niên, nhưng đã qua ngày quyết định có hiệu lực, ngay tại thủ đô Hà Nội các giáo viên vẫn chưa được nhận đúng hẹn và cũng chưa biết cụ thể thời gian nào được nhận. Đành rằng các CBGV sẽ được truy lĩnh nhưng đây là cách làm việc thiếu nghiêm túc. Các quyết định khi công bố, cần phải thực hiện một cách nghiêm túc mà trước hết là vấn đề thời gian có hiệu lực cần phải thực hiện nghiêm túc. Bộ trưởng có giải quyết được việc này không?

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận: Thông tư về phụ cấp thâm niên đã được 4 Bộ ban hành, có hiệu lực từ ngày 20/2, các bạn sẽ được truy lĩnh từ 1/5/2011. Chúng tôi muốn ban hành sớm nhất, nhưng do có tới 4 Bộ tham gia ban hành, nội dung lại liên quan đến nhiều lĩnh vực khác nhau, nên mặc dù các Bộ, ngành làm rất nghiêm túc, rất quyết tâm, nhưng có thể một phần do năng lực, phần lớn do cơ chế, nên triển khai chưa được nhanh, rất mong bạn thông cảm.

Bạn Hùng ở địa chỉ hungk11tdna@...vn hỏi: Một số ngành nước ta có chế độ ưu tiên cho con em trong ngành khi ra trường như bưu điện, công an, ngân hàng…Vậy Bộ trưởng cho biết, ngành giáo viên có nên có chính sách này hay không vì thực tế truyền thống gia đình sư phạm cũng rất quan trọng. Xin cảm ơn Bộ trưởng.

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận: Câu hỏi này cũng đặt ra vấn đề rất hay, lý thú. Theo cá nhân tôi, ngành nào nếu có sự tiếp nối truyền thống, đều có mặt tốt, như y học, văn hóa, nghệ thuật, thể thao... Ngành nhà giáo, tôi thấy trước đây, khi tôi còn nhỏ, rất nhiều gia đình ở quê của tôi là đời trên làm nhà giáo, các con, cháu cũng làm nhà giáo, các ông, các bác rất tự hào chuyện này. Còn chế độ tuyển dụng, thì hiện không có ưu tiên. Chúng tôi nghĩ rằng, có lẽ cũng không nên đặt chính sách ưu tiên, ưu đãi mà cần bình đẳng. Vì điều quan trọng nhất là thu hút người tài, người tốt.

Bác Kiều Đức Thành (Long Biên, Hà Nội) hỏi: Từ mấy năm trước đã có chủ trương di dời một số trường đại học ra khỏi nội thành, để giảm ùn tắc giao thông cho Thủ đô nhưng chưa được thực hiện hiệu quả. Trong thời gian tới, Bộ sẽ tiếp tục chỉ đạo thực hiện vấn đề này như thế nào? 

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận:Việc di dời các trường đại học tại Hà Nội và TPHCM là vấn đề lớn, Chính phủ giao cho Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp với 2 thành phố này và các cơ quan liên quan, trong đó có Bộ Giáo dục và Đào tạo, triển khai.

Do liên quan trực tiếp tới các nhà trường, theo sự chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, chúng tôi đã thành lập tổ công tác làm việc nhiều lần với các nhà trường, với thành phố. Đến thời điểm này, chúng tôi đã có tiêu chí các trường phải di dời. Chúng tôi sẽ hoàn thiện văn bản này và báo cáo tại cuộc họp liên tịch sắp tới giữa các cơ quan, sau đó báo cáo Thủ tướng, các Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải, Nguyễn Thiện Nhân.

Tuy nhiên, cũng phải nói đây là vấn đề rất khó, vì nguồn vốn di dời, xây dựng cơ sở hạ tầng ở nơi mới là rất lớn, trong khi khu đất cũ không nên biến thành chung cư, trung tâm thương mại… mà sẽ trở thành các không gian công cộng như công viên, hồ nước… Đây là bài toán lớn mà hai thành phố và các bộ, ngành đang phải trao đổi, giải quyết. Còn những rào cản liên quan đến tâm lý, thói quen, sẽ đẩy mạnh tuyên truyền, giải thích. Chính phủ đang chỉ đạo quyết liệt, các bộ, ngành đang tích cực triển khai.

Bạn Đặng Quốc Hà hỏi: Một vài năm trở lại đây, đầu vào của các trường sư phạm đều rất thấp (nhiều trường sư phạm điểm đầu vào bằng sàn thậm chí phải tuyển nguyện vọng 2, nguyện vọng 3), học sinh phổ thông khá giỏi đã và đang quay lưng với nghề sư phạm. Bộ sẽ làm gì trước thực trạng này.

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận: Có một thực tế như bạn nói, đây là điều rất đáng suy nghĩ. Khi chế độ miễn học phí ở sư phạm bắt đầu ban hành thu hút được một số học sinh giỏi, chúng tôi rất mừng. Sau này hiệu lực của chính sách ấy cũng bị giảm dần, rồi những khó khăn, tìm việc sau tốt nghiệp, đảm bảo cuộc sống và tương quan giữa tất cả điều kiện khi làm thầy giáo trong nhà trường và làm việc khác thì nhiều học sinh giỏi, kể cả học sinh có năng khiếu sư phạm không vào các trường sư phạm.

Để khắc phục chuyện này, theo tôi, có 2 khối công việc. Một khối công việc thuộc về ngành sư phạm, thuộc trách nhiệm của Bộ Giáo dục và Đào tạo, một khối công việc thuộc về các cơ quan có trách nhiệm về việc sau tốt nghiệp, nơi làm việc của các cháu.

Về phía Bộ Giáo dục và Đào tạo, tôi nghĩ cần có tuyên truyền, tôn vinh nghề giáo. Các phương tiện truyền thông một mặt đấu tranh với những tiêu cực, mặt khác cũng dành thời lượng nhất định tuyên truyền tôn vinh những tấm gương tốt.

Thứ 2, các chế độ chính sách đối với thầy cô giáo trong ngành sư phạm và đối với học sinh, sinh viên trong trường sư phạm.

Thứ 3, các điều kiện đảm bảo sinh hoạt ăn ở, học tập nghiên cứu khoa học của học sinh các trường sư phạm cũng cần có sự quan tâm, ưu đãi hơn.

Trên thực tế, năm vừa rồi, chúng tôi cũng có ưu tiên tập trung đầu tư cho 2 trường sư phạm trọng điểm ở 2 đầu đất nước. Chúng tôi cũng chủ động trong việc rà soát lại quy hoạch mạng lưới các trường sư phạm, bố trí lại, chỉ đạo việc đổi mới nâng cao chất lượng, đổi mới một cách căn bản toàn diện nội dung chương trình, phương pháp dạy và học của các trường sư phạm này.

Về phần mình, chúng tôi sẽ chủ động trao đổi, tham vấn các bộ, ngành, địa phương trong việc xác định các cơ chế liên quan đến việc tuyển dụng, sử dụng, bồi dưỡng, đào tạo, đãi ngộ các nhà giáo. Tôi nghĩ cần tổng thể rất nhiều giải pháp.  

Ông Nguyễn Hoàng Hà, ĐHBK-HH  nguyenhoanghabk63@...com hỏi: Thưa Bộ trưởng, theo Nghị định 20/2001 những ai được phong phó giáo sư sẽ hưởng lương giảng viên chính, nhưng theo Quyết định 174/2008/QĐ-TTg ai được công nhận là phó giáo sư, lại tiếp tục nộp hồ sơ thi giảng viên chính, gọi khôi hài “phương án 2 trong 1”. Như vậy Quyết định 174/2008/QĐ-TTg là “cải tiến lùi”, xem phó giáo sư thấp hơn giảng viên chính!? Vì những thủ tục hành chính rườm rà này đã “góp phần” làm cho vị thế của các giáo sư, phó giáo sư Việt Nam giảm sút. Với tư cách là Chủ tịch Hội đồng chức danh giáo sư nhà nước, đề nghị Bộ trưởng Phạm Vũ Luận trả lời thắc mắc này. Bao giờ Nghị quyết 66 của Chính phủ được Bộ Giáo dục và Đào tạo thực hiện ?

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận: Các văn bản của các Bộ, ngành không được ban hành đồng thời, nên có những bất cập như độc giả vừa nói. Chúng tôi đã phát hiện và chỉ đạo Hội đồng Chức danh giáo sư Nhà nước làm việc với Bộ Giáo dục và Đào tạo để sửa đổi Quyết định 174. Trong tháng tới, chúng tôi sẽ báo cáo dự thảo quyết định mới để thay thế Quyết định 174 thì những bất cập này sẽ được xử lý.

BTV: Bộ trưởng đánh giá như thế nào về cuộc trả lời đối thoại trực tuyến hôm nay?

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận: Còn nhiều điều chúng tôi muốn nói sâu hơn, như đối với các cháu học sinh, sinh viên chuẩn bị thi tốt nghiệp, tuyển sinh đại học.

Đối với những lực lượng xã hội giám sát, theo dõi hoạt động của ngành Giáo dục và Đào tạo, tôi rất muốn nói thêm nữa.

Thứ 2, về một số câu hỏi, tôi biết, nói như thế này chưa thể đáp ứng hết được yêu cầu cụ thể của độc giả. Đối với các vấn đề mà chưa thể đáp ứng được toàn bộ yêu cầu độc giả, chúng tôi rất muốn thông qua kênh đối thoại như thế này, tiếp tục nhận được thông tin, và chúng tôi sẽ trao đổi cụ thể hơn.

Chúng tôi cũng mong muốn nhận được những kiến nghị, đề xuất, gợi ý của nhân dân để giúp công việc của ngành tốt hơn.

Qua cuộc đối thoại, cho thấy nhân dân rất hiểu và hiểu rất sâu về những công việc mà chúng tôi đang làm có tính chất chuyên môn. Các cháu học sinh tham gia cuộc đối thoại rất chủ động, tự tin và rất có trách nhiệm.

Xin cảm ơn sự chú ý của quý vị khán thính giả cũng như cảm ơn các đồng chí đã tạo điều kiện cho chúng tôi có cơ hội tiếp xúc ngày hôm nay.

BTV: Trước khi kết thúc chương trình, với các sĩ tử chuẩn bị tham gia kỳ thi tuyển sinh sắp tới, Bộ trưởng có muốn nhắn nhủ điều gì? 

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận: Tôi đã có thời gian đi thi, thời gian chờ đợi con gái mình thi và hiểu được sức ép rất lớn. Kỳ thi đại học là một kỳ thi quan trọng, chúng ta phải cố gắng phấn đấu. Nhưng trước hết chúng ta phải đánh giá bản thân thật khách quan, như người xưa nói là “biết mình biết người trăm trận trăm thắng”, trên cơ sở đó xác định mục tiêu hiện thực. Nếu mục tiêu quá thấp thì không có động lực phấn đấu, mục tiêu quá cao thì sẽ trở thành viển vông, nếu thất bại sẽ tự mình tạo ra khủng hoảng…

Sau khi lựa chọn, phải hết sức bình tĩnh, tự tin và có kế hoạch khoa học để triển khai việc học, các công việc khác, dù căng thẳng hơn bình thường nhưng cũng không nên quá gay gắt.

Điều thứ 3 tôi muốn nói là: Vào đại học là một niềm phấn khởi của thí sinh, của gia đình, nhưng đó không phải là niềm vui, con đường duy nhất. Có nhiều cách thức để đạt thành công, chúng ta có thể lựa chọn con đường thông minh nhất vừa phù hợp với bối cảnh chung của đất nước, điều kiện riêng của bản thân, có đóng góp cho gia đình, cho bố mẹ và cho xã hội.

BTV: Xin được cám ơn những khuyên rất chí tình của Bộ trưởng với các em học sinh chuẩn bị tham gia kỳ thi tuyển sinh sắp tới và với các bậc phụ huynh.  Một lần nữa, xin cám ơn Bộ trưởng và lãnh đạo các vụ, cục chức năng của Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tham gia buổi đối thoại trực tuyến ngày hôm nay tại Cổng Thông tin điện tử Chính phủ. 

 

Theo Cổng TTĐT Chính phủ